ДОСТАРЫМЕН БІРГЕ АКЦИЯ:
Әдебиет саласындағы Мұхаммед Юсуфтың туған күніне арналған іс-шараның сценарийі
Мұхаммед Юсуф - әйгілі ақын. Оқиға сценарийі
«Әндіжан қатты жылайды» әнінің соңында 2 жүргізуші шығады.
1-ші бастаушы:
Ақындар пайғамбар деп аталады,
Сондықтан олар ақындарды жақсы көреді.
Ғашық ақындар,
Осы күндері төбелерде қызғалдақтар жылап жатыр.
2-ші бастаушы:
Болжамдар жалған болуы мүмкін бе,
Егер ол өтірік айтса, ол күлмейді.
Қара жердің жүрегі сенсіз толтырылмас па еді,
Гүлдер менің жүрегімде қан жылап жатыр бұл күндері.
1-ші бастаушы:
Талпингани көкке айналмады, жүрегім,
Көк кию - жүрегімнің көк түсі.
Kiyay desa blue kammidi my heart,
Қазіргі кезде көбелектер менің алақанымда хормен жылайды.
2-ші бастаушы:
Мен енді махаббатты жырламаймын,
Мен ән айтқан кезде махаббат туралы ойламаймын да.
Мұхаммедті әрдайым еске алып,
Бұл күндері еркек әзілмен жылап отыр.
1-ші бастаушы:
Ассаламу алейкум құрметті ұстаздар, құрметті оқушылар. Құрметті достар, Мұхаммед Юсуфтың жарқын өмірі мен шығармашылығына арналған «Мұхаммед Юсуф - қастерлі ақын» атты кешімізге қош келдіңіздер.
2-ші бастаушы:
Ерте өлім әдебиетіміздің құлпырған гүлдерінде жарқырап, жайқалып тұрған гүлді жұлып алып, кетіп қалды.
1-ші бастаушы:
Мұхаммед Юсуф аз уақыт ішінде «Өзбекстанның халық ақыны» атанған ең жас халық ақыны болды.
2-ші бастаушы:
Оның халық әуендеріндегі өлеңдері өзбек халқының нағыз рухани меншігіне айналды.
1-ші бастаушы:
Егер Мұхаммед Юсуф өзінің өлеңдерін жинақтап, бір атпен жинақтаса, оны «өзбек халқына қасида» деп атауға болар еді. Себебі өлеңнің әр жолының артында өзбек, оның бүкіл өмірі былай тұрсын, оның азабы, қуанышы, уайымы, махаббаты, армандары мен үміттері бейнеленген.
1-ші бастаушы:
Жүректерді дүр сілкіндіретін жүрек жарды хабарлама
Ақын халықты құлшынып, көңілін қалдырды
Сондықтан сапар өте тез жүрді
Қайда кетіп қалдың, Мұхаммед Юсуф.
1-ші бастаушы:
Шыдамсыз, шыдамсыз айналаға қарау,
Оның жүрегінде бір бұйрық бар.
Біз үшін көктегі жүрек,
Қайда кетіп қалдың, Мұхаммед Юсуф.
Мұхаммед Юсуфқа арналған өлеңдер
Мұхаммед Юсуфтың «Кешірім өлеңі».
Көктемге ғашық болдық, кешіріңіз күз,
Шкафта қалған қыз үшін кешіріңіз,
Бізге не болса да өтті, бізде күнә бар,
Менің туа біткен әндерім сізді аяйды.
Менің жүрегім ауыратыны рас,
Сөз басында басымды игенім рас.
Кейде менің өмірімді сақтаушы шын,
Менің туа біткен әндерім сізді аяйды.
Сарысуды жіберіп алмаңыз.
Көз жасына шомылса,
Мен де атақты болар ма едім, егер сен дүниеге келсең,
Менің туа біткен әндерім сізді аяйды.
Жалбыздың астында жүрегімнің түбінсіз,
Кейде мен ойлаймын - жай қолымды соз!
Мен сенің жүзіңді көрмей өлгім келмейді.
Менің туа біткен әндерім сізді аяйды.
Өлең.
1-ші бастаушы:
Ақын Өзбекстанның перзенті болғанына шексіз мақтанды. Ол нағыз ұлттың жанқияр перзенті еді. Ол «Мұхаммед Юсуфман Өзбекстаннан» деп жылы шыраймен және шын жүректен айтты және өзінің өзбек екендігіне мақтанып, басқаларды да солай етуге шақырды.
2-ші бастаушы:
Біздің қымбат Отанымыз бен халқымыздың арманына айналған Мирзо Улугбек, Захириддин Мухаммад Бабур, Амир Темур, Алишер Науаи сияқты ұлы адамдардың тағдыры өлең емес, қайғы.
1-ші бастаушы:
Халықты еркін көргісі келіп шейіт болғандардың мазасыз жандары ақынды азаптайды. Сондықтан да болар, ол қуғын-сүргін кезеңіндегі жиіркенішті көріністерге қуанып, мезгілсіз жоқтаушы болған отансүйгіш ағартушы бабаларымыздың рухына қуануды мақсат еткен.
2-ші бастаушы:
Атақты өзбек ақыны Мұхаммед Юсуф заманауи әдебиеттің көптеген өкілдеріне арналған гимндер жазды. Олар өз тілінде сөйлейді және өз армандарын білдіреді.
1-ші бастаушы:
Арыстан Өзбектен өтті,
Өзбектер көкке жетті.
Күн, аспан, жыла,
Мұхаммади кетті.
2-ші бастаушы:
Биікке көтерілді, даңққа жетті,
Ол жұмақтың кіреберісіне барды.
Түрік жүгін көтеру үшін,
Ол Ясауиге барды.
Сахна тарихи тұлғаларға толы.
Әмір Темір бейнесі
Сол күні сен қайда болдың, балам?
Мен сені естімеймін.
Мені қозғаған не таптыңыз?
Менің жерлестерімнің сұрағына жауап беріңіз.
Егер мен тірі болсам, менің қаруым тыныш болмас еді,
Жаным, өлген жаннан не тілейсің?
Менің қолым, менің басым қайда?
Менің сұрағыма балаларыма жауап беріңіз.
Қандай көрініс, тақсыр,
Зұлымдық яхтадан жер астында баспана жоқ.
Мырза Бабыр, Мироншах қайда,
Менің жерлестерім, менің сұрағыма жауап беріңіздер.
Әлем таптым дейді, әлем жылады,
Мен ат үстінде ұйықтадым,
Мен енді өз қабіріме сыймаймын,
Менің сұрағыма балаларыма жауап беріңіз.
Мен не істей аламын
Мен дәрменсіз құлмын,
Мен рухты жанды таңдаймын.
Мен Самарқандта күн сайын кешірім сұраймын,
Менің ұлы буынның сұрағына жауап беріңіз.
Мирзо Улугбек сөйлейді.
Менің сұр балам менің қолымда,
Мерген бала, сұңқар көз бала.
Менің балам тамағыма пышақ салды,
Мен өзімнің ауырғанымды кімге айтамын.
Мен байқамадым .. содан кейін,
Мен жұлдыздарға қараймын.
Менде не болғанын білмеймін,
Мен өзімнің ауырғанымды кімге айтамын.
Мен мұңайған жоқпын,
Мен сонша сұлы жұтып қоймаған едім.
Мен өз баламды күткен жоқпын!
Мен өзімнің ауырғанымды кімге айтамын.
Денем тоңады, кейде тоңамын,
Мен патша емеспін, мен әкесімін,
Мен қабірімде ойланамын,
Мен өзімнің ауырғанымды кімге айтамын.
Мирзо Бобур
Болғандықтан,
Болғандықтан,
Нәтижесінде менің елім қалды
Мен Ауғанстанға барып, өзеннен өттім.
Келе жатқан және кететін сәттіліктер
Сіздің жақын досыңыз да сатуда
Ол сізге тас лақтырған кезде,
Өзеннен өткеніме таң қалдым.
Менің екі көзім бар,
Менің көмір сияқты сөзім менің тілімде.
Менің тілім күйіп жатыр, біреуі менің тілімде
Армон, мен өзеннің арғы бетіне өттім.
Қазір бақытты серуендеу
Оны тастап, әрі қарай жүретін уақыт келді.
Бобур жоқ, енді қош бол,
Анджон, мен өзеннің арғы бетіне өттім.
Ән: «Оларды ұмыту оңай емес»
1-ші бастаушы:
Мұхаммед Юсуф өзінің өлеңдері арқылы өзін ғана емес, көптеген хафиздер мен әншілерді де таныстырды. Ақынның әр сөзі өлең болды. Ол адам жүрегінің тереңінен тауып жаза білді. Ақынның жүрегі халықтың жүрегімен соғып тұрды.
2-ші бастаушы:
Ол барлық тақырыптарға: махаббатқа, Отанға, Отанға, қала әнұрандарына, тарихи тұлғаларға, табиғатқа арналған. Ол тіпті «маңдайы жоқ қызғалдақтан» бастап «көз жасына айналған жейренге» дейін бәрін жақсы көретін.
Өлеңдер. Студенттер сахнаға шығады.
1-студент:
Мен бұғы еркегімін.
Егер мен ессіз айдалаға айдасам
Сіз бен біз әлемдегі ең таңқаларлық адамдармыз.
Мен бұғы еркегімін.
Жел емес, сені қуған садақ,
Сайяд менің саятшылығымды да қиратты,
Сенің жаның, менің жаным, менің жаным
Мен бұғы еркегімін.
2-студент:
Гүлім, мейірім көзге түседі деген өтірік
Сен менің жүрегімде сөнбейтін жалынсың,
Біз бір-бірімізді көрмеген сайын,
Бізде майлар қаншалықты көп болса, соғұрлым сіз жақын боласыз.
Сен менің тәтті азабымсың, менің тәтті ауруым.
Сіз менің көктерден тапқан күнімсіз
Көз алмасы жоқ жерде жоғалттым.
Сіз менің сол көзімнің жастығында жүрдіңіз
Сіз менің жүрегімде жүректі салдыңыз
Төгілу үшін тілімнің ұшында тұрып,
Поэзиясыз, өмірсіз.
3-студент:
Белбог '
Пахлавон йигитча полвон йигитча,
Ол аспанға көтерілген жас жігіт.
Сенің өзбек екенің өтірік, жас жігіт,
Сіздің белбеуіңіз қайда?
Кешіріңіз, менің сөзімді қабылдамаңыз,
Менің сөзім жүрегіңді жаралайды.
Неге менің көзіме қарамайсың,
Сіздің белбеуіңіз қайда?
Ақыры, сен қажымас диқансың,
Сіз тершең, алғыссыз диқансыз.
Сен әлемді гүлдендірген сенсің,
Сіздің белбеуіңіз қайда?
Сіздің өкшеңізді, осы топырақты,
Ол қанша сүйсе, соғұрлым ол осы топыраққа қарыздар.
Бірақ адамға көбірек мақтаныш қажет,
Сіздің белбеуіңіз қайда?
Үлкен мақта алқабы - бұл елдің төрт майы,
Жерді ақ жамылған кезде.
Патша сол мақтадан жасады,
Сіздің белбеуіңіз қайда?
Фермер, бақташы, бағбан,
Түріктердің тоқсан алты тайпасы.
Уа, Мырза Бабырдың немерелері,
Сіздің белбеуіңіз қайда?
Сахнаға Абдулла Қадиридің кейіпкерлері шығады.
Зейнеп:
Менің серіктесім басқаша,
Мен өз теңімді таптым десем.
Маргилан - ғашық
Ол менің бауырымды ұстап алды.
Күлкі көз алдымнан кетпейтін болды
Көзіме жас келді
Көзді ашып-жұмғанша бақыт
Ыстық, досым.
Не болды, жас жігіт,
Сіз ханымға қарамайсыз ба?
Мың күміс,
Зейнептен сұраудың қажеті жоқ.
Мен тағдыр, тағдыр,
Егер маған ұнайтын болса, мен өртенбейтін едім.
Бегім, мен сені сүйемін,
Мен күмістен аз сүйдім.
Мен қалсам азап әлемі,
Егер мен барсам - менде үй бар,
Ол күміс әкелді
Себетте шешім бар!
*** *** *** *** *** *** *** *** *** *** *** *** *** ***
Сіз Ширинсіз, мен Фарход емеспін,
Сіз ащысыз, мен де новвот емеспін.
Зейнеп, Зейнеп, маған айтпа
Сен жексұрынсың, ал мен де жынды емеспін.
Бірдеңе болғаннан бері көп уақыт өтті,
Біз тордағы гирондағы құстардың жұптарымыз.
Бұрышта сен қайғылы, мен қайғылы,
Мен құрдым, мен өркендеген жоқпын.
Ән: «Мен Маргиланнан Күмісті көрдім»
1-ші бастаушы:
Патриотизм идеялары - Мұхаммед Юсуф поэзиясының өзегі.
2-ші бастаушы:
Барлығы Отанды сүйеді және құрметтейді. Мұхаммед Юсуф Өзбекстанды ерекше мейірімділікпен қарсы алады.
1-ші бастаушы:
Ол халық үшін, Отан үшін, Тәуелсіздік үшін жанды. Оның «Өзбекстан» өлеңін еске түсіріңіз. Қандай әдемі, баурап алатын, құдіретті ән. Тіпті жастар гимнге айналды. Мұндай өлең жазған ақын өлуі мүмкін бе? Басқа жоқ! Ол әрдайым тірі. Ол бізбен бірге.
1-ші бастаушы:
Отан туралы көп жазылды. Бірақ жазу мен жазудың айырмашылығы бар. Мұхаммед Юсуф өлеңінде «Менің елім сені талап қоймай жақсы көреді» деген кезде қаншалықты шындық болды? Шынында да, ол өз халқын, өз халқын, өз Отанын нағыз перзент ретінде, риясыз, шын жүректен жақсы көрді. Осы махаббаттың нәтижесінде оның поэзиясы дәл сондай ризашылық пен риясыз поэзия ретінде пайда болды.
Өлеңдер:
- «Ватан»
- «Ватан Мадхи»
- «Сен кереметсің, менің Отаным»
Олар бірігіп «Жастар әнұранын» шырқайды.