Мемлекеттік тілге ілтипат – тәуелсіздікке ілтипат, мемлекеттік тілге деген құрмет пен адалдық – Отанға құрмет пен адалдық! Шавкат Мирзиеев, Өзбекстан Республикасының Президенті
Ана тілі – ұлттың жаны. Тіл – мемлекеттік рәміз және меншік. Тілдің сақталуы, дамуы – ұлттың өрлеуі. Мемлекеттік тілдің мәртебесі Өзбекстан Республикасының Конституциясында заңды түрде бекітілген. Осы арқылы өзбек тілі тәуелсіз мемлекетіміздің туы, елтаңбасы, әнұранының қатарында тұрып, заңмен қорғалатын киелі мемлекеттің символына айналды.
Тарихқа көз жүгіртсек, ана тіліміз – өзбек тіліне 1989 жылы 21 қазанда мемлекеттік тіл мәртебесі берілді. Бұл еліміздің және отандастарымыздың өміріндегі ұмытылмас, тарихи оқиғаға айналды. Егер сол кезде тіл туралы заң қабылданбаса, өзбек тілі тарих беттеріне жазылар ма еді?!
Өзбек тіліне мемлекеттік тіл мәртебесінің берілуі ұлтымыздың ұлттық тәуелсіздігіне қол жеткізу жолындағы маңызды қадамдардың бірі болғанын айта кеткен жөн. Тәуелсіздік жылдарында барлық саладағыдай тіліміздің дамуында да маңызды өзгерістер болды. Өзбек тілінің халықаралық беделі артты.
Рахмет, Мемлекет басшысының Біріккен Ұлттар Ұйымы Бас Ассамблеясының 75-сессиясында сөйлеген сөзінде ұлттық тілімізге деген ілтипат пен құрмет тағы да тарихи мәнге ие болды десем, артық айтқандық емес. Ең үлкен күш – ана тілінде. Елбасымыз тағы да халқына деген сүйіспеншілігін көрсетті. Бұл махаббат – ана тіліне, Отанға деген сүйіспеншілік.
Тіл – ұлт бейнесінің бір бөлігі. Дүние жүзіндегі барлық халықтардың өз ұлттық мемлекеттік тілі бар деп айта алмаймыз. Өйткені ол халықтың ұлттық тәуелсіздігімен байланысты. Мамандардың айтуынша, бүгінде екі апта сайын бір тіл жойылып барады. Бұл өз кезегінде сол тілде сөйлейтін халықтардың жойылуын білдіреді. ЮНЕСКО өкілдерінің айтуынша, бір кездері адамдар сөйлейтін тілдердің саны 7-8 мыңға жетсе, бүгінде планетамызда 6 тіл бар және олардың 90 пайызы жойылу алдында тұр. Бұл негізінен өркениеттің кесірінен мәдениетін жоғалтып жатқан аздаған халықтардың тілдері. Бұл тілдерде сөйлейтін адамдардың кейбірінде жазу бар, ал басқаларында жоқ.
Туған тілімізге деген сүйіспеншілікті халқымыздың шынайы сұхбаттары мен биік адамгершілік қасиеттерінен көріп, осындай ұлттың перзенті екенімізді мақтан етеміз.
Бүгінде қай майданды алсақ та, олардың барлығында да мемлекеттік тілге қатысты, өзбек тілінің беделін арттыруға қатысты жұмыстар сапалық жағынан жоғары деңгейге көтерілгенін байқаймыз. Әсіресе, «Өзелтексаноат» бірлестігі жүйесіндегі кәсіпорындарда өзбек тіліне деген көзқарастың түбегейлі өзгергенін байқауға болады. Бұған, ең алдымен, құжат алмасуда, қабылданған нормативтік-құқықтық құжаттарда, сонымен қатар, әрбір өндірілген өнімнің қаптамасында, этикеткасында таза өзбек әдеби тілінің талаптары сақталуда да куә болады. Жарнама мен есептегіштерде мұндай қатаң талаптар ескерілуде. Іс-шаралар мен барлық кездесулер қажетінше өзбек және басқа тілдерде ұйымдастырылады.
Осынау аяулы Отанда өзбек тіліне деген зор мақтаныш пен ілтипатты бұрынғыдан да жоғары сезінетін азамат бар.
Расында, тіл – мәдениеттің айнасы, жан қанатымыз болғандықтан, ана тіліміз арқылы халықтар, ұлттар мен ұлыстар арасында қашанда қымбатты да қадірлі екенімізді ұмытпағанымыз жөн. Өзбек сыпайы, әдеп-ғұрпы, ұлттық құндылықтары, әдет-ғұрпы ана тіліміздің мәдениетінің кепілі.
Өйткені, ақын айтқандай:
Кім қай тілден ләззат алса,
Мен өз тілім үшін мың жанды құрбан еттім.
Жоғалса ерте ана тілі,
Мен бүгін өлуге келісемін.
Міне, жүректен шыққан тағы бір үн бізді биіктерге шақырады. БАҒАҢ БИІК БОЛСЫН, АНА ТІЛІМ!
Намаз ТӘЛІПОВ, «Өзелтексаноат» бірлестігі Басқарма төрағасының рухани-ағарту жұмысының тиімділігін арттыру, мемлекеттік тіл туралы заңдардың сақталуын қамтамасыз ету мәселелері жөніндегі кеңесшісі.
