Odob — oltindan qimmat tadbir senariysi

DO`STLARGA ULASHING:

Odob — oltindan qimmat

Bezatilgan sahna to’riga Alisher Navoiyning hikmatli so’zlari, hadislardan namunalar va turli odob-axloqqa doir maqollar osilgan.

O’qituvchi: — Sizlarga savolim bor.

Bolalar: — Javob uchun biz tayyor.

O’qituvchi: — Maktab degan qutlug’ makonda odob yuzasidan

nimalarni o`rgandingiz?

Bolalarning biri:

• Bor edi to’rt og’ayni, Yetilgan payti ayni, Bular to`rt so’z, ibora.

  O’qituvchi:

• Ayting nedan iborat?

     Bolalarning biri:

• Yaxshilarning dilidan, Chiqar shirin tilidan.

        Ikklnchisi:

Birin nomi — «Ко’р rahmat», Ikkinchisi — «Marhamat». Uchinchisi — «Assalom», Sizga hurmat — ehtirom.

Bolalar (jo’rlkda):

• Ochilganday dil quifing, To’rtinchisi: —«Sog’ bo`ling!»

        O’qituvchi:

• Abbos qizi Gulnoza,

     O’quvchi:

• Labbay ustoz, qulog`im sizda.

       O’qituvchi:

• Sizga bir savolim bor.

 O’quvchi:

• Ayting ustoz, men tayyor.

 O’qituvchi:

— Oftob yaxshimi, odob yaxshimi?

              O’quvchi qiz:

                 Oftob yaxshimi, odob yaxshimi?

Oftob berar nur, odob-chi huzur. .

Dalalar uchun oftob yaxshidur,

Bolalar uchun odob yaxshidur,

             Oftob bolmasa qorong’i tushar,

             Odob bo’lmasa g’am-qayg’u tushar.

Oftob ko`rinar tog`-tepalikda,

Odob ko`rimar salom-alikda.

Olamning doim oftobi bo’lsin,

 Odamning doim odobi bolsin.

O’qituvchi: — Barakalla, qizim. (O’quvchilarga   qarata)   Endibolajonlar, odob haqida   maqollar ham aytaylik-chi?

1-o’quvchi: — Osmon — oftobi bilan,Odam — odobi bilan go’zal.

2-o’quvchi:

— Aql — voshdan, odob — boshdan.

3-o’quvchi:

— Odobli bola — elda aziz.

O’qituvchi: — Ota-bobolarimiz azaldan yoshlar tarbiyasiga alohida e’tibor berib kelganlar. Chunki ilmu hikmat kishida go’zal xulqni, insoniy fazilatlarni tarkib toptiradi.

Bolalarim! Ota-onangizni hurmat qiling, ularning nasihatlarini tinglang, so’zlaridan chiqmang, ularga itoat qiling, buyurgan ishlarini bajaring. Ota-onani hurmat qilmaganlar, nasihatlarini quloqqa ilmaganlar xor bo’ladi. Ota-onalar o’z bolalarining foydasi, nurli kelajagi uchun so’zlaydilar. Shuning uchun ota-onangizni hech qachon ranjitmang, ularning izmidan chiqmang.

O’quvchi qiz she’r o’qiydi:

Onajonim sozi yaxshi,

Onajonim o`zi yaxshi.

O’rgilamiz sozlaridan,

 OYgilamiz ozlaridan.

Beqiyos mehr tutgan,

Vaqtimiz xushlab turgan.

Onalarning sozidir,

Onalarning ozidir.

Kichik sahna ko’rinishi namoyish etiladi.

Оg`r to’rxalta ko’tarib kelayotgan ayol. Orqada ikki bola va bir chol kelmoqda. Shu choq to’rxaltadan bir kartoshka dumalab yerga tushadi.

— Xola, kartoshkangiz tushdi, — deya birinchi bola to’xtamay o’tib ketaverdi. Ikkinchi bola esa hech narsa demasdan yerdagi kartoshkani olib to’rxaltaga soldi va ayolning qo’lidan yukini oldi. Orqadan yetib kelgan chol ikkinchi bolaga deydi:

— Baraka top, bolam.

Shunda birinchi bola to’xtab cholga so’z qotadi:

— Bobo, nega menga hech narsa demadingiz? Axir men birinchi bo`lib xolamga xaltadagi kartoshkangiz tushdi, deb aytdim.

Choi bolaning yelkasiga qoqib debdi: — Bilasanmi, o’zidan kattalarga yordam ko`rsatish eng yaxshi fazilat hisoblanadi. Sen ham bu o`rinda o`rtog`ing kabi andak e`tiborliroq bo’lganingda bag’oyat yaxshi bo’lardi.

O’qituvchi: — Mana, bolajonlar, endi ushbu holdan xulosa chiqaraylik.

Bobo nima uchun ikkinchi bolaga tahsin aytdi? Umuman olganda, qaysi bola odob doirasida ish tutdi?

(Bolalar o’z fikrlarini bildirishadi. Ular odobli bolaga ta’rif beradilar).

— Odobli bola shirinso’z va xushfe’l bo`ladi. O’zidan kattalarni izzat qilib, kichiklarga shafqat qilishi kerak.

— Ular ota-onalariga qarshi so’zlamaslik, chaqirsalar «labbay» deb javob berishlari darkor. Buyurgan ishlarini «хо`р bo`1adi» deb, darhol bajarishlari lozim.

— Hech qachon ota-onasini ranjitmasligi kerak.

Bir kishi Luqmoni Hakimdan: «Odobni kimdan o`rgandingiz?» — deb so`rabdi. «Odobni odobsizdan o`rgandim», deb javob bergan ekanlar Luqmoni Hakim.

— Odobni odobsizdan qanday qilib o`rgandingiz? — deb so`rabdi yana o’sha kishi.

Luqmoni Hakim javob beribdilar: — Doim odamlarning qilgan ishlariga, so’zlagan so’zlariga diqqat qildim. Kimdan bir yomon so’z eshitsam, shu so’zni hech qachon so’zlamadim, kimda-kim bir yomon ish qilsa, shu ishni hech qachon qilmadim.

O’quvchilar hikmatli so’zlardan namunalar aytadilar.

l-o`quvchi:

— Ota rozi — Vatan rozi.

 2—o‘quvchi:

—Onangga boshingni xam qil,  otangga gapingni kam qil.

3-o’quvchi:

— Saxiy kishilarning taomi shifodir, baxil kishilarning taomi xastalikdir.

4- o’quvchi:

— Ustoz — otangdek ulug

5- o’quvchi:

—Bilmaslik ayb emas, bilishni istamaslik ayb.

6- o’quvchi:

— Yaxshini yomon kunda sina.

7-o`quvchi:

— Sodiq va vafodor do’st o’z do’stini ranjitmaydi.

8-o’quvchi:

— Dushmandan qo`rqma, munofiqdan qo`rq.„

9-o`quvchi:

— Odobli o`gil — ko’kdagi yulduz, Odobli qiz — yoqadagi qunduz.

O’qituvchi: — Aziz o’quvchilar, mana bugun biz siz bilan odob haqida hikmatli so’zlaru rivoyatlar, ,,hadislardan namunalar tingladik. Sahna koYinishi orqali odobli, ko`rkam xulq egasi bo`lishning nechog`li afzalliklarini bilib oldik. Odobli bo`lish insoniy ziynat ekanligiga yana bir bor amin bo’ldik. Keling, aziz bolajonlar, oilada, maktabu jamoat joylarida o’z xulqu odobimiz bilan barchaga namuna bo`laylik. Ana shu ko`rkam jihatlarimiz tufayli bizga barchaning havasi kelsin. Bizni ko`rganlar: «Tarbiya bergan ota-onangga rahmat, kam bo`lmagin», deyishsin. Ota-onamiz orzu qilgan farzandlar bo`lib kamol topish barchamizga nasib etsin.

O`quvchilar qo’shiq kuylab, raqsga tushadilar, So`ngra mayin musiqa sadolari ostida kechaga yakun yasaladi.