DO`STLARGA ULASHING:
Ramazon oyi musulmonlar uchun ma’naviy etuklik, sabr-toqat va Allohga yaqinlashish payti hisoblanadi. Shu oyda har bir musulmon roʻza tutish va iftor qilish jarayonida duolar oʻqib, dillarini tinchlik va ilhom bilan toʻldiradi. Quyida roʻza tutish (saharlik, ogʻiz yopish) va iftor duolarining matni va ularning ma’nosini koʻrib chiqamiz.
Roʻza tutish duosi
Matni:
«Navaytu an asuvma sovma shahri ramazona minal fajri ilal magʻribi, xolisan lillahi ta’aalaa Allohu akbar.»
Ma’nosi:
«Ramazon oyining roʻzasini subhdan to kun botguncha tutmoqni niyat qildim. Xolis Alloh uchun, Alloh buyukdir.»
Tahlili:
Bu duo roʻza tutish niyati bilan oʻqiladi. Duoning birinchi qismida musulmon oʻz roʻzasini, ya’ni, subhdan to kun botguncha boʻlgan vaqtda tutishni, faqat Alloh uchun bajarishini anglatadi. “Allohu akbar” soʻzi esa Allohning buyukligini e’tirof etish va uning hokimiyatini tasdiqlashning moʻ’jaz ifodasidir.
Iftor duosi
Matni:
«Allohumma laka sumtu va bika aamantu va a’layka tavakkaltu va a’laa rizqika aftartu, fagʻfirliy ma qoddamtu va maa axxortu birohmatika yaa arxamar roohimiyn.»
Ma’nosi:
«Ey Alloh, ushbu roʻzamni Sen uchun tutdim va Senga iymon keltirdim, Senga tavakkal qildim va bergan rizqing bilan iftor qildim. Ey mehribonlarning eng mehriboni, mening avvalgi va keyingi gunohlarimni magʻfirat qilgil.»
Tahlili:
Iftor duosi roʻza tutishni yakunlashda, ya’ni kechki ovqatdan avval oʻqiladi. Ushbu duoda musulmon iftor qilish niyatini, Allohga boʻlgan imon va tavakkalligini ifodalaydi. Shuningdek, oʻtgan va kelajakda sodir boʻladigan gunohlardan magʻfirat soʻrab, Allohning qaygʻu, mehribonlik va kechirimliligidan umid bildiriladi.
Duolarning ahamiyati
Ramazon oyi musulmonlar uchun nafaqat roʻza tutish, balki ma’naviy rivojlanish va qasamlar vaqtidir. Roʻza tutish duosi insonning niyatlarini va har kuni amalga oshiradigan ibodatlarning samimiyligini tasdiqlaydi. Iftor duosi esa kun davomida yigʻilgan ichki kuch va sabr-toqatni yakunlab, insonni gunohlardan tozalashga va Allohga yaqinlashishga chaqiradi.
Ushbu duolar har bir musulmonning kundalik hayotida muhim oʻrin tutadi. Ular nafaqat ibodatning bir qismi boʻlib, balki insonning dilini tinchlik va ilhom bilan toʻldiradi, ma’naviy etuklikka erishish yoʻlida muhim qadam hisoblanadi.
Har bir roʻza tutish va iftor vaqtida ushbu duolarni takrorlash, musulmonlarga nafaqat roʻza muddatini muvaffaqiyatli oʻtkazishda, balki ichki tinchlik va samimiylik hissini orttiradi. Shunday qilib, roʻza tutish va iftor duolari ramazon oyining ma’naviy mohiyatini yanada oshiradi va musulmonlar hayotida muhim bir sanalarni tashkil etadi.
Ramazon — hijriy yil hisobining toʻqqizinchi oyi. Islom dinida Ramazon oyida Alloh Muhammadga Qur’onni vahiy qilgan deb talqin etiladi. Shu sababli, Ramazon muqaddas oy hisoblanadi, bu oy davomida dindorlarga ro’za tutish buyuriladi.
Ramazon — arablarda islomdan avvalgi toʻrt muqaddas oydan biri; dastlab yoz fasliga toʻgʻri kelgan. Islom dini joriy etilishi arafasida Makkada Ramazon oyida yaxshi amallar qilish (tahannus) anʼana boʻlgan. Ramazon oyining 27-kuniga oʻtar kechasi Muhammadga birinchi vahiy kelgan. Ramazonda roʻza tutish hijratdan 17-18 oy keyin, yaʼni qibla tomon oʻzgartirilgandan bir oydan soʻng joriy etilgan.
Ramazon — 1) hijriy yil hisobining 9-oyi. Islom dinida Ramazon oyida Alloh Muhammadga Qurʼonni vahiy qila boshlagan, deb talqin etiladi. Shu sababli Ramazon muqaddas oy hisoblanadi, bu oy davomida musulmonlarga roʻza tutish buyuriladi.
Ramazon — arablarda islomdan avvalgi 4 muqaddas oydan biri; dastlab yoz fasliga toʻgʻri kelgan. Islom dini joriy etilishi arafasida Makkada Ramazon oyida yaxshi amallar qilish (tahannus) anʼana boʻlgan. Ramazon oyining 27kuniga oʻtar kechasi Muhammadga Qurʼon nozil qilingan (qarang Laylatul-qadr)
. Ramazon oyida roʻza tutish hijraning 2yili joriy etilgan.
Musulmon mamlakatlarida Ramazonga oid marosim va anʼanalar har bir oʻlkaning oʻziga xos urfodatlaridan kelib chiqqan holda oʻtkaziladi.
2) Ramazon munosabati bilan aytiladigan marosim qoʻshigʻi. Ramazon oyida kun botgandan soʻng bolalar koʻchamakoʻcha yurib, har bir xonadon eshigi oldida Ramazon qoʻshigʻini aytishadi. Ramazon qoʻshiklari xonadonga yaxshilik, rizq, farzand, baraka tilash, Ramazonning muqaddas oyligini madh etishdan iborat. Ramazon aytish tugagach, xonadon egalari Ramazon aytuvchilarga non, shirinlik, pul, kiyimlik va boshqa inʼomlar chiqarib berishadi.
Ramazon bilan bogʻliq koʻp sanalar ichida Rasululloh Muhammadning nabiralari Husash tavallud topgan kun (6-kun), Muhammadning zavjalari Xadicha vafot etgan kun (10-kun), Badr jangi kuni (17-kuni), Muhammadning Makkaga kirib kelishlari kuni (19-kun), Ali va imom Ali ar-Rizo vafot etgan kun (21-kun), Ali tavallud topgan kun (22-kun) kabilar eʼzozlanadi. Roʻzaning tugashi iyd al-fitr bayrami bilan nishonlanadi. Turli musulmon mamlakatlarida qadimgi dinlarga oid marosim, bayramlarni Ramazon oyiga toʻgʻri kelib qolishi natijasida Ramazonga oid marosim va anʼanalar ham har bir mamlakatda oʻziga xos oʻtkaziladi.