Aktiv bo‘y o‘sish davri 10–13 yoshdan boshlanib, 18–20 yoshgacha davom etadi. Bo‘yning baland-pastligi ko‘p jihatdan genga bog‘liq bo‘lsada, lekin ba’zi bir ro‘zg‘ordagi yetishmovchilik sabab bo‘y o‘smay qolishi mumkin. Hayot ko‘rsatkichlari yaxshilangan mamlakatlarda 10 sm atrofida bo‘y o‘sish kuzatilgan. Demak to‘g‘ri va sifatli taomlanish bilan bo‘yni o‘stirish mumkin.
1. Suli yormasi — foydali mikroyelementlar: kaliy, magniy, fosfor, yod, ftor, rux, temir, xrom, shuningdek, «A», «V», «Ye» va «K» vitaminlariga boy. Bu moddalarning barchasi suyak va mushak to‘qimalarining rivojlanishini maksimal darajada oshiradi.
2. Banan — kaliyning eng yaxshi manbalaridan biridir, ya’ni har kuni banan iste’mol qilish bolangizning yaxshi o‘sishiga yordam beradi.
3. Dukkaklilar — o‘simlik oqsili va V guruh vitaminlari manbai, shuningdek, mushaklar va suyaklarning faol o‘sishiga hissa qo‘shadigan vitaminlar va mikroyelementlar majmuasiga ega.
4. Tuxum — sifatli oqsil va D vitamini manbai hisoblanadi. Agar siz ularni normal rivojlanishini istasangiz, bolalarga muntazam ravishda berish kerak. Qaynatilgan tuxum bolalar tanasi tomonidan to‘liq hazm bo‘ladi.
5. Mol go‘shti — ning tarkibida boshqa mahsulotlardan ko‘ra ko‘proq oqsil, temir va sink mavjud. Bularning barchasi bolaning o‘sishida muhim rol o‘ynaydi. Mol go‘shti V12 vitaminiga ham boy.
6. Dengiz mahsulotlari — yuqori sifatli oqsilning yana bir manbai. Bundan tashqari, rekord miqdordagi V12 vitamini miyani rag‘batlantiradi. Kechqurun har qanday dengiz maxsulotlarini iste’mol qilish tavsiya etiladi, chunki ular juda ko‘p oqsil va kam uglevod saqlaydi. Bola uyqu paytida o‘sish gormoni ishlab chiqarishi rag‘batlantiradi.
7. Yong‘oq — foydalari, xususan, tananing o‘sishi va rivojlanishiga foydali ta’siri Gippokrat davridan beri ma’lum bo‘lib, u o‘z risolalarida buni ta’kidlagan.
8. Tvorog — organizm tomonidan oqsillarni hazm qilish qulayligi bo‘yicha shubhasiz yetakchi hisoblanadi, shuning uchun u bolalarning ratsionida bo‘lishi kerak. Tvorogga boy bo‘lgan provitaminlarning quyosh nurlari ta’sirida inson tanasi D vitamini ishlab chiqaradi. Bu vitamin kalsiy va fosfor almashinuvida faol ishtirok etadi, bu esa suyaklar va tishlarning holatiga ijobiy ta’sir qiladi.
9. Asal — bola organizmini o‘sishi va rivojlanishi uchun zarur bo‘lgan mineral elementlar majmuasi bilan ta’minlaydi. Bolaning ratsionidagi asal kalsiy va magniyning yaxshiroq so‘rilishiga imkon beradi, bu esa suyak va tishlarning normal rivojlanishiga yordam beradi. Bir yoshgacha bo‘lgan chaqaloqlarga asalni bermaslik kerak — bu chaqaloqning hazm qilishini qiyinlashtiradi va kuchli allergiyaga olib kelishi mumkin.
10. Olma — ular kaliy, magniy, kalsiy, beta-karotin, V guruh vitaminlari va suyak zichligini sezilarli darajada oshirishi mumkin bo‘lgan boshqa ko‘plab foydali moddalarga boy. Bundan tashqari, boshqa mevalardan farqli o‘laroq, faqat olma suyaklarni mustahkamlash uchun eng yaxshi bo‘lgan bor va flavonoid floridzinni o‘zida saqlaydi.
