Организмдин иммундук системасы толук түшүнүлө элек процесстердин татаал жыйындысы. Иммунитетти жасалма жол менен жогорулатуу дайыма эле жакшы натыйжаларга алып келе бербейт. Иммунитет жыл өткөн сайын күчөйт. Иммунитет бала төрөлө электе калыптанып, эне кош бойлуу кезинде ар кандай микробдорго туш болуп, эненин антителолору кан аркылуу балага өтөт.
Төрөлгөндөн кийин антителолор балага эмчек сүтү аркылуу өтөт. Ошондой эле, бала өзү көз карандысыз тышкы факторлор менен күрөшөт.
Иммунитетти бекемдөөдө эне сүтүнүн ролу чоң. ДСУ иммунитетти 6 айга чейин эмчек сүтү менен гана көтөрүүнү сунуштайт. Ал эми бала жасалма тамактанса, эне сүтү менен тамактанган балага салыштырмалуу 6 айга чейин иммунитети начар болот. 6 айдан кийин балага кошумча тамак берилет жана бул мезгилден баштап организмдин иммундук системасын табигый жол менен көтөрүүгө болот. Жасалма тамактанган балага 5 айдан баштап кошумча тамак берилет, башкача айтканда, бала аралаш диетага өтөт. Баланын ичеги флорасынын калыптанышы, иммунитетти көтөрүүгө керектүү витаминдердин, белоктордун, майлардын жана углеводдордун балансы ушул кошумча тамактан көз каранды.
5 айга чейин баланы кантип окутуу керек?
1. Биз бала үчүн оптималдуу тышкы чөйрөнү түзөбүз:
а) кычкылтекке бай таза аба, бөлмө температурасы 17-25°, нымдуулук 60-70%.
Биздин бала бакча абдан жылуу, кургак жана нымдуу. Бул туура эмес. Бала үчүн салкын жана нымдуу аба дем алууну жеңилдетип, өпкөнү бекемдейт.
б. Тазалык маанилүү, бирок стерилдүү болбошу керек.
Баланын бөлмөсү таза болушу керек. Ал эми иммундук системанын өнүгүшү үчүн балага сырткы чөйрөдөгү микробдор аз өлчөмдө болушу керек. (Мен бөлмөнү тазалайлы дегеним жок, бирок баланын башынан аягына чейин хлор спиртине чөгүп дезинфекция кылба) Бала түбөлүк стерилдүү чөйрөдө болбойт. Ал бала бакчага чыгат, аны стерилдүү топко сала албайбыз.
Сырттан бир аз өлчөмдө микроб киргенде иммундук система ага каршы күрөшүп, антителолорду жаратат. Антителолор ошол эле микроб кийинки жолу жолукканда ошол замат жок кылат.
в. Баланын айланасындагы жакын адамдардын адекваттуу мамилеси
Адекваттуу мамиле. Бул эмне?
Ар бир үй-бүлө мүчөсү бала үчүн жооптуу. Бирок бул жоопкерчилик башкача бөлүштүрүлөт.
Эне эң маанилүү адам. Албетте, ар бир аялдын тубаса энелик инстинкти болот. Бирок үй-бүлөлүк шарт, тамак жасоо жана тазалоо кээде бул инстинктти алсыратат. Энелерге бекеринен декреттик 3 жылдык өргүү берилбейт. Кош бойлуу аял же үй кожойкеси баарына жалкоо адамдай көрүнөт. Ошол себептүү ага кошумча түйшүк керек, б.а. үйдү күнүмдүк тазалоо эмес, «жалпы тазалык», бир күн бою бир тамагын калтырбай салаттан сомса же десерт даярдоо, бош отурбай чөп тигип чабуу ж.б.у.с. бизнес кылуу менен ырыскысынан пайда көрүшү керек. Эне ушунча жумуштан кийин баласына канча убакыт бөлөт?
Ата эне менен бирдей жоопкерчиликтүү адам болгону менен, ал материалдык колдоо менен гана чектелет. Аталык инстинкт тилекке каршы тубаса эмес. Аталык инстинкт ата бала менен бирге болгондо пайда болот. Аталар балдары менен канча убакыт өткөрүшөт?
Чоң ата, чоң эне – бул үй-бүлө мүчөлөрү, алар ата-энелерге караганда азыраак таасир этиши керек, бирок биздин менталитетибизге көбүрөөк аралашат. Чоң энелер өз башынан өткөндөрүн танып, апасы дарыгер сунуштады десе да, сиңирүүгө аракет кылышат. Алардын тажрыйбасы жана кеңештери бүгүнкү күндө актуалдуубу?
Бир туугандар балага, б.а. бир тууганына, эже-карындашына мээримдүүлүк менен мамиле кылып, кызганбашы керек, ымыркай ата-энеден көбүрөөк көңүл бурууга муктаж экенин туура кабыл алышы керек. Керек болсо апасына баланы караганга жардам бериши керек. Бирок бул үчүн бир тууган же эже эсин сезе турган жашта болушу керек. Балдарыбыз 1-2 жыл катары менен. 1 жашка чейин эле ака же
эже-сиңди болуп калган балдар бар. Эне бардык балдарына бирдей көңүл бура алабы?
2. Физикалык активдүүлүк. Жөрмөлөмөк турсун, отура да албаган баладан физикалык активдүүлүк күтсө болобу? Бул мүмкүн. Баланын тоголонушуна, жөрмөлөшүнө, оюнчугун кармашына шарт түзүү керек. Балага массаж жасоо иммунитеттин калыптанышына да пайдалуу (массаж видеолорун көрүп, өзүңүз жасай аласыз).
3. Эмдөө (бул тууралуу кийинчерээк өзүнчө макала даярдайм) Мамлекеттик стандартта көрсөтүлгөн бардык эмдөөлөр балага коркпой эле берилиши керек.
4. Баланы үйрөтүңүз.
а. Аба ырайы менен - ачык абада сейилдөө керек. Күн суук, бала бир аз ооруп жатат, ушуга окшогон нерселер басууну чектебеши керек.
б. Суу менен - бала күн сайын жуунушу керек. (Жанында кантип жуунуу жана балдарды багуу боюнча баардык маалымат каналда бар)
в. күн менен - эртең менен 7 жана 10 ортосунда, бала ультрафиолет нурлары менен ыракаттануу керек.
5. Баланын ичи катып калбашы керек же тескерисинче. (каналда ич катып же ичи откондо эмне кылуу керек)
6. Бала тынч жана бейпил укташы үчүн жашына ылайыктуу саатта укташы керек. (Баланын жашына жараша уйку нормасынын таблицасын караңыз, каналда таблицанын сүрөтү бар)
7. 1 жылдан кийин кошумча жасалма витаминдер берилет. 1 жашка чейин мүмкүн болгон жалгыз витамин Д витамини.Бул витамин жөнүндө көп сөз кылбай эле коёюн. Каналда маалымат жетиштүү.
