DO`STLARGA ULASHING:
Oʻzbek sheʼriyati – milliy merosimiz
Kirish
Oʻzbek sheʼriyati – xalqning ruhiyati, maʼnaviyati va tarixini aks ettiruvchi bebaho boylikdir. U asrlar davomida shakllanib, turli bosqichlarni bosib oʻtgan va bugungi kungacha rivojlanib kelmoqda. Ushbu inshoda oʻzbek sheʼriyatining rivojlanish bosqichlari, buyuk shoirlarning ijodi va uning bugungi kundagi oʻrni haqida soʻz yuritiladi.
Asosiy qism
1. Oʻzbek sheʼriyatining dastlabki shakllanishi
Oʻzbek sheʼriyati oʻzining ildizlarini qadimgi turkiy yozma yodgorliklardan, xususan, «Orxon-Enasoy bitiklari» va «Qutadgʻu bilig» kabi asarlardan oladi. Ushbu davrda sheʼriyat asosan pand-nasihat va hikmatlarga asoslangan boʻlib, xalqning hayotiy falsafasini ifodalagan.
2. Temuriylar davrida oʻzbek sheʼriyatining yuksalishi
Temuriylar davri – oʻzbek adabiyoti va sheʼriyatining gullab-yashnagan davri hisoblanadi. Ayniqsa, Alisher Navoiy oʻzining lirik sheʼrlari va gʻazallari bilan oʻzbek adabiyotini yuksak darajaga koʻtardi. U oʻzining «Xamsa» asari orqali Sharq sheʼriyatiga ulkan hissa qoʻshdi. Bu davrda shoir Husayn Boyqaro, Zahiriddin Muhammad Bobur kabi adiblar ham oʻz ijodlari bilan tanildilar.
3. XIX asr – jadidchilik va sheʼriyat
XIX asr oʻzbek sheʼriyatida yangi fikr va gʻoyalar paydo boʻldi. Nodira, Uvaysiy, Munis va Ogahiy kabi shoirlar ijodida ijtimoiy hayot, insoniy qadriyatlar va vatanparvarlik tuygʻulari kuchli aks etdi. XX asr boshlarida jadidchilik harakati rivojlanib, Abdulla Avloniy, Hamza Hakimzoda Niyoziy kabi shoirlar xalqni maʼrifatga chaqiruvchi sheʼrlar yozdilar.
4. Sovet davri va mustaqillikdan keyingi oʻzbek sheʼriyati
Sovet davrida oʻzbek sheʼriyati ijtimoiy mavzularga yoʻnaltirildi. Gʻafur Gʻulom, Abdulla Oripov, Erkin Vohidov kabi shoirlar oʻz asarlarida xalq hayotini, vatanparvarlikni va insoniy fazilatlarni madh etishdi. Mustaqillik yillarida esa oʻzbek sheʼriyati yanada erkinlashib, milliy gʻoya va anʼanalarga asoslangan yangi sheʼrlar yaratildi.
Xulosa
Oʻzbek sheʼriyati xalqning tarixiy xotirasi va maʼnaviy merosidir. U har bir davrda rivojlanib, turli gʻoya va ruhiy kechinmalarni aks ettirib kelgan. Bugungi kunda ham yosh shoirlar milliy adabiyotimizni boyitishda davom etmoqda. Oʻzbek sheʼriyati kelajak avlodlarga bebaho maʼnaviy boylik sifatida yetib borishi shubhasiz.