Дар бораи Халил Султон

БО ДӮСТОН мубодила кунед:

Халил Султон

(1384-1411)
(1405-1409)

Ҳокими Мовароуннаҳр, ки аз Темуриён буд. Набераи Амир Темур. Писари Мироншоҳ. Тарбияи Сарой Мулхоним (Бибихоним). Халили 15-сола дар юриши султон Соњибќирон ба Њиндустон (1399-1400) шуљоат нишон дод. Амир бо Шодимулк, ки аз табақаи поёнӣ буд, издивоҷ карда, ба ғазаби Термур гирифтор шуд ва баъдтар бахшида шуд. Халил Султон дар давраи маъракаи Соњибќирон ба Чин сардори љониби рости артиш таъин гардид. Ҳарчанд ҷонибдорони қавии ба тахт нишастани Пирмуҳаммад мувофиқи васияти Амир Темур буданд, аммо ӯ 1405 марти соли 18 Самарқандро ишғол намуда, худро ҳокими олии Моваруннаҳр эълон кард. Ҳарчанд бо ганҷҳои аз бобояш боқӣ монда тахти Моваруннаҳрро ба даст оварда бошад ҳам, таъсири Соҳибқирон ошкор буд ва бахше аз такаббури худро ба тарафи худ гардонд ва ба норозигӣ ва исёни шадиди шоҳзодагон дучор мешавад. Нахуст волии Туркистону Фаргона Амир Худойдод ва Шайх Нуриддин Халил бар зидди Султон шуриш бардоштанд. Хатто бародари худаш Мирзо Султон Хусайн хам ба мукобили бародараш шуриш карда, ният дошт дар музофотхои сохили чапи Амударё хокимияти худро баркарор намояд. Дар навбати худ Пирмуҳаммад, ки валиаҳди асосии тахти Амир Темур буд, аз Амударё гузашта, лашкари худро ба сӯи Насаф ба муқобили Халил Султон пеш гирифт. Амир Худойдод шаҳрҳои Оротепа ва Шоҳрухиёро ба осонӣ забт карда, лашкарро ба сӯи Самарқанд кашид. Лашкари Халил Султон дар набард дар лаби дарёи Зарафшон дар наздикии Шероз шикаст хӯрд ва худи ӯ асир шуд.
Халил Султон дар идораи давлат ба гуфтахои занаш пайравй намуда, хазинаи давлатро бехуда сарф кард. Ба вазифадои баланд дар шадр одамони тасодуфй таъин карда мешуданд. Ба ин дигар Темуриён сахт мухолифат карданд. Шо[рух [окими Хуросон бо лашкари зиёде ба суи Мовароунна[р [аракат кард ва Самарrандро ишuол кард. Дар натичаи ахдномаи бо Шохрух басташуда (1409) аз Мовароуннахр даст кашид. Райро ба Халил Султон доданд. То охири умраш дар ин чо зиндагй кардааст. Вакте ки Халил Султон мурд, Шодимулк низ худро кушт.