Таҳияи дарс оид ба ҳаёт ва фаъолияти Ўткир Ҳошимов

БО ДӮСТОН мубодила кунед:

  Дарснинг мақсад:

  Таълимӣ мақсад: Маълумот дар бораи хаёт ва фаъолияти Уткир Хошимов

Таълимӣ мақсад: Тарбияи хисси мухаббат ба Ватан

Таҳиягар: хулоса бароварда, махорати асоснок кардани онхоро инкишоф дихад

Дарснинг намуди : муаллими нав

Дарснинг усул: саволу чавоб

   Дарснинг мебелӣ: истифодаи китобҳои дарсӣ, дастурҳои мавзӯӣ ва варақаҳо; суратхо ва газетахо.       

 Дарснинг рафтан:

 I.Ташкилӣ ҷудокунӣ.

1. а) Салом ба донишҷӯён

2. б) тозагии синфхона, ба дарс тайёр будани хонандагонро аз назар гузаронад

3. в) давомоти хонандагонро муайян мекунад.

 II. гузашт мавзуъ такрор

1. Муаллифи шеърхои «Субх», «Дар бораи хоксорй», «Бахор», «Мухаббат» кист?

2. Кадоме аз шоирони мо «Фауст»-и шоири немис Гётеро ба узбеки тарчума кардааст?

3. Муаллифи як катор достонхо, аз кабили «Чашмаи хоб», «Достони дар хайма навишташуда», «Никоби офтоб» кист?

4. 4. Кадом достонҳои Эркин Воҳидовро медонед?

5. III. Чӣ мавзӯи нав:

   Уткир Ҳошимов 1941 августи соли 5 дар деҳаи Домбирободи Тошканд дар оилаи коргар таваллуд шудааст. Муаллиф воќеањои таваллуди ўро ба ёд меорад: «Модарам як чиз мегуфт: Ваќте ки ту ба дунё омадї, рўзи ќиёмат наздик буд. Занони рус дар лагерь гиря мекарданд, ки чанг сар шуд ва ман — гусолаи холаам — хайрон шудам. Чанг аллакай давом дошт ва ман дар хайрат мондам, ки чаро доду фарёд мекунанд. Пас аз он ман ба худ омадам ».

* Уткир Хошимов солхои мактаби миёна, фарзандони солхои чанг ва шогирдони худро чунин тасвир мекунад: «Хар як насл шодию ташвиши худро дорад. Ба ҳар ҳол, замоне дигар буд, ки мо бачаҳои ҷангӣ ба мактаб қадам мезадем. Муаллимон як дилбастагии аҷибе доштанд?... Пӯшидану рафтор кардан... Дар баробари ин, муаллимони мо ҳангоми дарс додан ба оташи оҳанин ҳезум партофтанро дареғ намедоштанд... Бачаҳои синф ҳам фарқ мекарданд. Яке кариб буд, ки тифл буд, овози дигаре хирург буд... Чанде нагузашта чанг cap шуд...»

Уткир Ҳошимов пас аз хатми мактаби миёна солҳои 1959-1964 дар факултети филологияи Донишгоҳи давлатии Тошканд таҳсил кардааст.

журналистикаро мехонад. Нависанда дар рӯзномаҳои «Тошкент ҳақиқати», «Тошкент оқшоми», нашриёти Ғафур Ғулом фаъолият кардааст. Аз соли 1985 сармуҳаррири «Шарқ юлдуз» мебошад. Фаъолияти эҷодии худро аз навиштани шеър ва иншо оғоз кардааст. 1991 йилда Ўзбекистон халқ ёзувчиси, Ойбек ва Ҳамза номидаги республика давлат мукофоти совринлари билан тақдирланган.

Дар повести «Вокеахои чахон» хаёти халки мо дар солхои чанг, гузаштаи фочиавй тасвир ёфтааст. Хонандагон манзарахои чанг ва мардонагии узбекхоро дар майдонхои чанг тасаввур карда метавонанд. Табиист, ки нависанда дахшатхои чанг, хаёти фронтро бо чашмони худ дид. Вале айёми бачагии у дар солхои чанг гузашт. Бархе аз хотираҳои кӯдакии нависанда инро тасдиқ мекунанд. Повести нависанда «Курбонии охирини чанг» низ вокеахои давраи чангро давом медихад.

Хачми хурди повесть мавзуи мухимро ошкор мекунад. Повесть бо тасвири шароити чанг, кризиси моддй огоз меёбад. Нависанда дар тасвири ин манзара муфассал намеравад. Баръакс, он ашёи рӯзгори оиларо тавассути кашидани тасвири муҳити зист муаррифӣ мекунад. Сардори оила Шоикром боиси фочиаи токатнопазир мегардад — у котили модар мешавад.

 Дар хакикат, сабаби асосии ин фочиа сахтихои моддии чанг, «сиёхй»-и марги ошно ва ахволи Шонеъмат буд, ки дар бистари марг буд. Кори пурчушу хуруши Шоикром дар комбинат, инчунин дуздии гов, ба куллуни навакак ранг гирифтан ба даст даромадани дасти бегона ва дигар ходисахо кахрамонро ба иштибох меандозанд. Ин cdi буд, ки ӯро мисли барабан фишурда мекард. Вай роххои аз бухрон баромаданро чустучу мекунад ва меёбад. Яъне як канори сими ба ҷараён пайвастшударо ба Тарбуз мепартояд. Ногаҳон фоҷиа рӯй медиҳад. Шабона модараш-хола Умрй бо нияти ба писари бемораш Шонеъмат барои шир додан ба гулбузи иваз кардан даромада, ба сими электр часпида мемирад.

Дар хакикат ахволи кахрамонхои дигари достон аз Шоикром кам нест. Холаи Умрй, ки аз ташвиши оилавй, «либоси пажмурда» ранч мекашад ва аз гами писари бемораш азоб мекашад ва Шонэъмат, ки хафтахо боз табассум накардааст, низ дар холати гамгин аст.

1. Мавзӯи навро мустаҳкам кунед

"Агар ҷанг намебуд, қаҳрамонон чӣ гуна мешуданд?"

1. Шоикром дар пушаймонй намемонд. Вай озодона нафас мекашид.

2. Шонеъмат аз чанголи марг халос мешуд.

3. Холаи Умрй аз фарзандонаш лаззат мебурд.

4. Ташвишҳои хонаводагии Хадиҷа ӯро ин қадар ба ташвиш намеовард.

5. «сиёхпустон», ки мардумро азоб медоданд, намеомаданд.

  — Дар хислати Шоикром иллатхои шахспарастй, худфикрй пай бурдед?

Донишҷӯён низ то ҳадди имкон ба ин савол ҷавоб хоҳанд дод.

1. Бемор дах руз аз бародараш намепурсад.

2. Сабаби нохушиҳои оиларо аз занаш меҷӯяд.

3. Ӯ ҳатто гумон намекунад, ки ман гунаҳкорам.

4. Модараш берун мебарояд, мефахмад, ки занаш дуруг гуфтааст, ки хурок намондааст. Аммо вай наме-гуяд, ки «субх маро гарм кардан мехохад».

  V Донишҷӯён  арзёбӣ

     VI Хона вазифа :  Ба саволҳо ҷавоб диҳед