sözlük bilimi[1] Özbekçe dil kursunun kelime bilgisi çalışan bir bölümüdür.
Dildeki tüm kelimelerin ve deyimlerin koleksiyonuna sözlük denir. Bu dilin kelime dağarcığını oluştururlar.
Sözlükbilim, dilin sözcük dağarcığının ikili bir yapısıdır: 1) dahili ve 2) harici yandan kontrol eder. Sözcükleri içeriden inceleyen dil alanı semisyoloji[2] olarak tutulur İçinde konuşmada anlam ifade eden kelime ve tamlamaların özelliği incelenir. Herhangi bir kelime dilde geçtiği anda kendi şeklini ve anlamını kazanır, var olan bir konuyu, olayı, işareti ve eylemi temsil eder. Sözcüğün anlamı, çeşitli etkilere ve gereksinimlere bağlı olarak gelişir. Bu nedenle semasiyoloji, kelimelerin ve sabit ifadelerin anlam özelliklerini inceler.
Sözlükbilimin başka bir dalı etimoloji[3] olarak tutulur Dilin söz varlığındaki kelime ve tamlamaların tarihsel kökenini, yapay kelimelerin ve diğer dillerden gelen kelimelerin anlamlı kısımlarını açıklar. Yani etimoloji, kelimenin her iki tarafını, yani anlamın iç tarafını ve sesin dış tarafını analiz eder.
Sözlük bilimi, kelime dağarcığının mevcut durumuna, dilin kelime hazinesinde meydana gelen çeşitli değişikliklere bakar: kelimelerin kullanım düzeyi, bazı kelimelerin eskimesi (sekreter, bölge gibi). , bilimin, kültürün sürekli gelişimi ile ve teknoloji, yeni kelimeler nedeniyle dilin zenginleşmesini, bazı kelimelerin anlamlarında meydana gelen değişiklikleri (anlam göçü olgusu) inceler.
Sözlükbilimin başka bir dalı sözlük bilimi[4] olarak tutulur Sözlükbilimin görevi, dilin sözcüklerini yazılı olarak toplamaktır. Sözlükçülük, belirli alanlardaki sözcük ve deyimleri toplar, belirli bir sıraya koyar (alfabetik sıraya koyar) ve sözlük kitapları şeklinde yayımlar.
Sözlükbilim, dilin fonetik ve gramer bölümleriyle doğrudan ilgilidir. Fonetik, konuşma seslerini inceler. Sözcük bu seslerden yola çıkarak bir sözcük oluşturur, dilbilgisi sözcükleri kurallarına göre birbirine bağlar ve dili düşüncelerin ifadesine hazırlar. Yani ses yoksa kelime de yoktur, kelime yoksa gramer de yoktur.
Konuşanın dilin söz varlığını amacına uygun olarak kullandığı bilinmektedir. Bu, sözlükbilimin metodoloji ile ilişkili olduğu anlamına gelir.
Sözlüğün yapısı, bu dili konuşan halkların maddi ve manevi kültürlerinin tarihi ile ilgilidir. Bu nedenle sözlük bilimi tarih, arkeoloji, edebiyat, felsefe gibi sosyal bilimlerle yakından ilişkilidir.
[1] Sözlükbilim - Yunanca - lexikos (lexikos) - "sözlükle ilgili (kelime), logolar - (logos) - "öğretmek", "düşünce".
[2] Semasiyoloji - Yunanca semasio - "işaret", "marka" ve logolar - "öğretim".
