I. Kirish
II. Asosiy qism
1. โOtkan kunlarโ romanida ufurib turgan milliy ruh
2. Kumush va Zaynab taqdirida muhabbat fojeasi
3. Taqdirlar toโqnashuvi
III. Xulosa
IV.Foydalanilgan adabiyotlar
#1๐๐๐๐
๐๐ข๐ซ๐ข๐ฌ๐ก
Inson ongini zabt etib, uni komil va barkamol shaxs darajasiga olib
chiqadigan ilohiy bir kuch bor, bu adabiyotdur. Aynan shu kuchli qurol bizni
hayotda oโz oโrnimizni egallab olishimizda yaqindan koโmak beradigan beminnat
yoโlboshchimiz hamdir. Adabiyot inson va uning kamoloti uchun xizmat qilar
ekan, demak u -xalq mulki. Hech birimiz har qanday davrda, har qanday sharoitda
adabiyotsiz yashay olmaymiz. Zero, inson doimo tarbiyaga, maโrifatga va badiiy
zavq olishgada muhtoj. Shunday ekan, tarbiyaviy- estetik ahamiyatga ega boโlgan
asarlar hech qachon oโz qiymatini yoโqotmaydi. Bunday durdona asarlarni
yaratish uchun esa ijodkorda nihoyatda katta bilim va koโnikma boโlmogโi lozim.
Oโzbek romanchiligiga asos solib, milliy nasr uchun yangi davrni boshlab bergan,
adabiyotimizni zamonaviy jahon badiiyati yuksakliklariga yaqinlashtirgan ijodkor
Abdulla Qodiriyni shunday yuksak isteโdod egasi deb baralla aytishimiz mumkin.
Bu noyob isteโdod sohibi XX asr oโzbek adabiyoti tarixida faxrli oโrin egallaydi.
A.Qodiriy qanchalik mohir shoir, publisist, hikoyanavis va qissanavis, oโtkir
hajvchi boโlmasin, u eng avvalo tom maโnoda buyuk romannavis sifatida oโz xalqi
adabiyoti tarixida alohida oโrin egallaydi.1 Abdulla Qodiriy 1909-yildan boshlab
ijod bilan shugโullana boshladi. Dastlab kichik-kichik sheโrlar, maqolalar, hajviy
asarlar bilan matbuotga qatnashdi. Oโsha kezlarda โAhvolimizโ, โMillatimgaโ
singari sheโrlari โBaxtsiz kuyovโ pyesasi, โJuvonbozโ, โUloqdaโ, โJinlar bazmiโ
va boshqa hikoyalarini yaratdi. U oโzining asarlari bilan barcha jadidchilar kabi
xalqni ezgulikka, ilm-maโrifatli boโlishga chorlardi. Abdulla 1917-yildan soโng
dastlab jurnalistika sohasida faoliyat koโrsatdi. 1923-yildan boshlabโMushtumโ
jurnalida maโsul lavozimda ishladi. Felyeton , maqola va hajviy hikoyalari bilan
jurnalga faol qatnashib, birinchi oโzbek satiriy jurnalining asoschilaridan biri
sifatida tanildi. 1924-yilda Moskvada V.Bryusov nomidagi Oliy Adabiyot
institutida olingan tahsil qodiriy ijodida muhim ahamiyat kasb etadi. U Moskvadan qaytgach, yana matbuot sohasida ishladi va oโzbek jurnalistikasining asoschilari
qatoridan munosib oโrin oldi. Rus tilini mukammal bilgan yozuvchi 1927-1939-
yillarda ruscha-oโzbekcha lugโat tuzish, rus tilidagi darsliklarni oโzbekchaga
oโgirishda faol ishtirok etgdi. A.Chexov, N.Gogol, Mark Tven, Emil Zolya, Deni
Didro kabi yozuvchilarning bir qancha asarlarini tarjima qilgan.
Qodiriyning asarlari badiiy mahorat namunasidir. Uning asarlarida asosiy gโoya
doimo yaqqol ifoda qilinadi, odamlar va ularning turmush tarzi โkoโz oldimizda
turgandekโโ tasvir etiladi, bu asarning sujeti doimo qiziqarli, tili boy va shirali
boโladi.2 Qodiriy asarlarini zoโr ishtiyoq bilan oโqilishining asosiy sababi ham
aynan shunda, yaโni uning xalqchil tilda sodda qilib yozilganidadir. Xar bir
yaratilayotgan asar eng avvalo xalq uchun uning maโrifati uchun xizmat qilmogโi
lozim. Buni chuqur idrok etgan adibning deyarli barcha asarlari xalqni qiynayotgan
muammolarga qaratilgan edi va bu muammolarni keltirib chiqaradigan asosiy
sababni ilmsizlikda koโrardi. Aynan ilmsizlik, maโrifatsizlik nafaqat birgina
insonni, balki butun boshli xalqning tannazuliga olib kelishini asarlari bilan
isbotlashga harakat qilardi. Shuning uchun ham, uning asarlari har qanday
davrda boโlmasin, oโzining chin muxlislarini topa oladi. Qisqasi, Qodiriy xalq
dardini kuylagan mohir soโz ustasi, adabiyot deb atalmish gulzorda oโzining
xushboโy gullarini eka olgan bogโbon, soโzlarni bir-biriga nihoyatda ehtiyotkorlik
bilan terib, undan nafis dur yasay olgan zargardir!
@uzjoku_unversiteti
