«Жұмаққа жол» драмалық эпопеясындағы досқа деген адалдықтың көрінісі.
Негізгі сөздер мен сөз тіркестері: Ақынның өмір жолы, поэзия әлеміне келуі, алғашқы шығармаларының жарыққа шығуы, Өзбекстан Республикасы Мемлекеттік Гимнінің авторы, Өзбекстан Қаһарманы, драмалық эпопеясының көркемдік құндылығы. Отан, тәуелсіздік туралы өлеңдер.
Абдулла Орипов – белгілі өзбек ақыны, мемлекет және қоғам қайраткері. 60-ғасырдың XNUMX-жылдарында А.Орипов шығармаларынан басталған сапалық өзгерістер өзбек әдебиетін жаңа сатыға көтеруде маңызды рөл атқарды.
Ясауи, Науаи, Бабыр, Чолпон, Ғафур Ғұламаның шығармашылық дәстүрлерін жалғастырушы А.Орипов поэзиясы өзбек әдебиетін өткенмен, болашақпен байланыстырады.
Ақынның өмір жолы мен шығармашылығы. Болашақ ақын Наурыз 1941 жылы 21 наурызда Қашқадария облысы, Қосон ауданы, Некуз ауылында дүниеге келген.
Кенжатой Абдоллажон еңбекқор, ақын болған, оған қарапайым шаруа Арифбобо мен керуенші мұнис ая Тұрдының ықпалы зор.
Арманшыл, өмірге құштар жас мектепті алтын медальмен бітірді. Ташкент мемлекеттік (қазіргі Ұлттық) университетінің филология факультетінде оқыды.
Әдебиеттің тамаша білгірлері Азод Шарафиддинов, Матякуб Қошжанов, Умарәлі Норматов сынды ұстаздардың қолындағы білім: Еркін Вахидов, Өткір Хашимов, Шүкір Холмирзаев сынды студент достарының ортасы; Ойбқ, Гавур Ғұлам, Абдулла Қаһхор, Миртемір сынды өнер қайраткерлерінің тікелей және жанама сабақтары Абдолла Ориповтың дарынының бой көтеруіне игі әсерін тигізді.
А.Орипов «Миіт тыжан» атты алғашқы жыр жинағымен-ақ бүкіл Өзбекстанға танымал болды. Оның кейінгі кітаптары бұл сенімді одан әрі нығайта түсті.
Тәуелсіздік тұсында Ә.Орипов Отанды, Еркінді, Азаттықты дәріптейтін ондаған жаңа өлеңдер жазды. Жаңа тарихи жағдайлар оның шығармашылығына жаңа толқындар әкелді. Қажылық сапарының нәтижесінде туған, хикметті хадистерді түсіндіруге арналған философиялық-дидактикалық өлеңдер соңғы кезеңдегі өзбек әдебиетінің көкжиегін одан әрі кеңейтті.
«Аспанға апарар жол» драмалық эпопеясы поэзия мен драматургияның жетекші белгілерін пайдаланатын драмалық эпос жанрына жатады.
Аңыздық, мифологиялық және фантастикалық тақырып негізінде құрылған шығармадағы оқиғалар «басқа әлемде» өтеді. Бірақ бұл жазушы қолданатын әдіс екенін ұмытпау керек. Шындығында, реалистік мақсат мифологиялық киіммен жұмыс істейді, яғни жазушы мифтік баяндау құралдары арқылы біз өмір сүріп жатқан дүниенің мәселелерін түсіндіреді.
Кемел адам, жақсылық, зұлымдық, ақырет сияқты құндылықтардың мәңгілік өлшемдері тірі рәміздер – жанды бейнелер арқылы көрсетіледі. Ол автордың мақсатын білдіретін символдық мағынаның атымен жазылған. Адамға идеал отбасы, шаңырақ – жәннат, осы мекенге апарар жол, ақын түсіндіріп, суреттеу, ізгілік, мейірім, дін – мына біз өмір сүріп жатқан мына тірі дүниеде: ата-ана, жақындары, жалпы, олардың әрқайсысы халық алдында лайықты борышын өтеп, парызын өтеуде. Алланың алдындағы қарызды ең алдымен құлына өтеу керек. Ол бұл дүниедегі дүниенің кілті. Дүниеде жасаған амалдарымыз бен теріс қылықтарымызға лайықты сауап ала алмасақ та, ақыретте алатынымыз сөзсіз.
Ә.Өріпов өмірдегі күрделілік пен тартысты «өзге дүние» кейіпкерлері арқылы көрсету керектігін ұмытпайды. Бұл зейін кейіпкердің өміршеңдігін, шыншылдығын қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады.
Автор жас жігіттің ізгі ниетін жүзеге асыра алмауының себептері болғанын көрсетеді. Оның да азғырулары көп болды, оған адал адамдар керек болды, бірде жалғыз, бірде дәрменсіз болды.
Ол әлемде жалғыз болды, бірақ шын мәнінде
Ол жалғыз қалды, өмір бес рет қана болды
Ақынның ана тілінен туған ұлы туралы бұл пікірде шығармадағы жас жігіттің мінезі ғана емес, бүкіл сөйлемі дүние жүзіндегі ұлы ақындардың көпшілігіне тән жағдаяттардың көрінісін табады.
Эпоста достық ұл мен дос бейнелері арқылы дәріптеледі. Қиын жағдайда екі достың шексіз адалдығын көрсете отырып, Ә.Орипов адам өміріндегі сұлулық пен құдіреттің мәні достықта деген ойды алға тартады.
Сіз көктемді сағынған жоқсыз ба?
Мен ояу бақтарын араладым,
Мен ізді шетінен тап дедім.
Бетіңнің түсі өзгерді дедім -
Мен бетімді Лолазорға бұрдым,
Мен сізді кездестірген жоқпын, бірақ
«Сіз көктемді сағынған жоқсыз ба?»
Алыстан, ойлы таулар
Олар менің қиялымды басып озды.
Сіз қанша уақыт күттіңіз,
Wasling менің тағдырым емес еді,
Сенсіз мен де, көктем де біртүрлі,
- Көктемді сағынған жоқсың ба?
Оху омыртқаларға секіреді,
Na'matakda sa'va mittijon.
Үңгірден су шашырайды
Жавлон далада соғады.
Тек сен менің көзімнен жасырасың,
-Сабақтан қалмадың ба?
Бүгін Навруз,
Мен достарыма гүл әкелемін,
Қайдасың, қымбатты адам ...
Қолымдағы гүл, мен сені күтемін,
Мен бүкіл өмірімді қоңырау шалумен өткіземін:
«Сіз көктемді сағынған жоқсыз ба?»
Біріншіменің ғашығым
Кеше түнде аспанда ай сөніп бара жатқанда,
Венера жымыңдап, күңгірттенгенде,
Жанымды мұң жайлағанда,
Мен сені есіме алдым, алғашқы махаббатым,
Алғашқы махаббатым есіме түсті.
Жастық рахатпен өтті, кейде тәртіпсіздікпен,
Кейде жақсылықпен, кейде жамандықпен,
Мен кейде жүрекпен және сеніммен құладым.
Бірақ мен сенен айырылдым, алғашқы махаббатым
Мен сені ұмыттым, алғашқы махаббатым.
Әлем түсініксіз жұмбақ,
Бірде кең, бірде саңылаусыз қамал,
Бірақ адам әрқашан бір сезімнің тұтқынында болады...
