Халима Худойбердиева
ДЫБЫС КЕЛЕДІ
Джим-Джим КУРТАКДАН
Халима Худойбердиева 1947 жылы 17 мамырда Сырдария облысының Бойовут ауданында дүниеге келген. Өзбекстанның халық ақыны (1992). Ташкент мемлекеттік университетінің журналистика факультетін бітірген (1972). «Алғашқы махаббат» (1968), «Ақ алма» (1973), «Чаман» (1974), «Менің тірек тауым» (1976), «Күн атам» (1977), «Ыстық қар» (1979), «Адалдық» »(1983),« Қасиетті әйел »(1987),« Жүрегімнің ауырсыну нүктелері »(1991),« Қорлық оты »(1993),« Осы күндерге жеткендер бар »(Таңдау, 1994),« Томаристің сөздері »(1996),« Таңдау »(2000),« Мен жолдамын »(2005) және басқа да өлең кітаптары жарық көрді. Т.Миннуллиннің «Алла» пьесасы Өзбек ұлттық драма театрында ақынның авторлық аудармасында қойылды. Өзбекстанның Хамза атындағы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты (1990).
МЕНІҢ ЖҮРЕГІМДЕ ЖАПЫРАҚТАРДЫҢ ЖАПАРЫ
Мен өз әлемімде бақтар жасадым.
Олар өлді.
Мен ойдың күшінен таулар жасадым.
Олар жарқырады.
Бақтарымның орнына сыпырдым,
Жапырақ, хазон.
Менің тауларымның, төбелердің орнына мен үнсіз тұрдым.
Жүректегі қан.
Мен күйдім, бірақ мен сұр емес болдым
Мен оны жерге төгіп тастадым, маңдайым терледі, тілім қан болды.
Көгал, оның ішіндегі көк шөптер,
О, жаным!
Сіз тұзды тұздықтар және сол сияқтылар дейсіз бе?
Егер сіз мені кінәлі емеспін деп ойласаңыз,
Егер менде сол кішкентай жүрек болса,
Егер біз өмір сүрсек, біз бақытты боламыз.
Бейтаныс адамдардың азабы,
Сіз ұйықтасаңыз да, өмір - бұл бір күн
Соңғы қабірге бару керек.
Сонымен, иә, мықты бол, сен менің жанымсың.
Иыққа
Біз әлі де көп жүкті жүктейміз,
Біз көптеген бақтарды қалпына келтіреміз,
Біз жүк көтере алмаймыз,
Және немесе менің ойымша құлдар тауы.
Содан кейін тағы
Ойлау арқылы таулар құру,
Қураған бақтардың орнына жасыл,
Біз ағаштармен бақтар құруымыз керек,
О, менің қатты жаным!
Мен сенемін,
Сіз бұл талаптарға үнсіз шыдайсыз.
Жапырақтар жүрегімде сыбырлап тұрғандай,
Сонымен,
Құрылатын бау-бақшалардан
Алғашқы көшеттер бүршік жарады,
Жүректерімде бақтар бой көтеріп,
Жасыл-жасыл бақтардан шығады ...
1967
МЕДИЦИНА КҮНДЕРІ КЕЛДІ ...
Онагинам!
Дориламон бірнеше күн бойы күлді, таңды атып,
Егер сіз мұқият қарасаңыз, онда параметрлер мен параметрлер тар.
Сіз шие гүлдерін көзіңізге сала алмайсыз:
«Бұл күндерге жеткендер бар, жетпегендер де бар».
Бұл сөз сенің бозарған ерніңнен ұшып кетті,
Әкем мені санамда түзей бастады.
Медицина күндеріне оралыңыз, анам, көзіңізді жұмыңыз,
Ақырет күні біріккен Хундияға және олардың галактикалық күш ретінде пайда болуына катализатор болып табылады.
Бұл табиғат сүйкімді және соқыр,
Кейде ол бізді мас етеді, кейде бізді мас етеді.
Белгіңе тұр, ана, тұр,
Дориламон оған қарғып, күнге қарап тұр.
Сіздің бетіңіз күн сияқты жылы және нұрлы.
Көзінде үміт бар ана,
Қарлы күндер өтсін,
Бұл күндері қызыл, қызғалдақ түсі әлемді жауып тұр.
Бұл әлем ерекшеліктерге толы,
Сізге жалаң аяқ басқан кезде жердің таралатынын мойындаңыз.
Өмір - бұл жеңсік тағам, егер сіз оны ұрсаңыз,
Сіздің тәбетіңіз артады.
Бақтардағы барлық жемісті бұтақтар,
Тамақ біз үшін, тамақ әрқашан рахат көзі.
Сіздің ұлдарыңыз келе жатыр, міне,
Сіздің ұлдарыңыз жемістер сияқты тәтті.
Онагинам!
Сіздің тартпаның шеңберлерінен, сіздің қолыңыз қоңырау шалғанда,
«Өмір мерекесі» орнатылған кезде тар.
Өзіңе бозғылт ернімен сыбырлағандай:
«Бұл күндерге жеткендер бар, жетпегендер де бар».
1967
* * *
Мен сені таптым, мен сені жоғалттым,
Сор сұңқар, дәрменсіз құс.
Сіз әлемде нені растайсыз -
Қол тигізбеген өтірік құламайды.
Мен сен үшін құрбан болғым келеді,
Мен сен болғым келеді.
Біртіндеп сізді жоғалтпай,
Мен кенеттен жоғалтқым келеді.
Сымдарды тартыңыз, айталық, -
Олар ойларға толы болсын.
Сен менің жанымсың, егер менің жаным қиналмаса,
Барлығын бірден қабылдауларын айт.
Мен сені таптым, мен сені жоғалттым ...
1967
БІЗ БОЛМАЙМЫЗ
Біз бұтақтарды төге алмаймыз,
Өзен біздің көз жасымыз болады, батып кетпе, деп айт.
Біздің үңгір әлі де, мысалы, үңгір жемісті кеспейді,
Олар таңертең баланың тәтті ұйқысын бұзбайды.
Тағы да айтыңыз, біз қазір ән айта бастадық,
Олар оны тыңдап отырған адам сияқты ести берсін.
Біздің әніміз демалушылардың жүрегіне жетеді,
Есте сақтайтын айлы түн, ақ жүзді қыз, мас стакан…
Аспаптарыңды қайраңдар, әніміз өткір.
Біздің болашақ өміріміз сол әнге байланысты.
Ән салайық, егер ән айта алмасақ,
Сол әнді қосу арқылы бізді де жинап алыңыз.
Айтыңызшы, бұл қандай үлкен күшіктер .....
1971
СІЗГЕ АЙТҚАН ТҮН
Мен сенімен қоштасқан түн қараңғы, қараңғы болды,
Түн пұт болды, бауырым жара болды, жара болды.
Түн ортасында қал, көрме, көрме,
Ешкім шындыққа жүгінбесін.
Менің тілімде сенім бар.
Мен жұлдыздардың тыныштығын тыңдаймын,
Жарқын ай сәулесінде мен көп естимін,
Мен өзім бақытты достар шеңберіне қосыламын
Ащы болса да, бақытқа қарсы бақыт болмайды,
Мен бақыттыдан гөрі қатты айтамын, қатты айтамын.
Мен бұл бірінші айналымда жарылыс болғанына сенімдімін
Мен өзімді таң атамын, таңым ақ,
Менің азабым түнде қалады, менің бетім жарқырайды,
Ұмытшақтық тасқыны шайып кетеді, жүректің қалауы, іздері.
Ащы ойдың шаңынан өзін шығарып,
Гүл ашылғанда, ол жарықта жарқырайды.
Кім біледі, қарғыс тілдің тігісінің соңы,
Кейде гүл қайғыдан гөрі көбірек гүлдейді.
Мен сенімен қоштасқан түн қараңғы, қараңғы болды.
1973
ОСЫ КҮНДЕ БІРЕУ ОЙНАСА
Егер біреу осы күні ойнаса
Орнында ойнайды.
Дақ ағашының сарысуы түсі
Бақшада ойнайды.
Бұл топыраққа сеніңіз
Аяқтар,
Құмдар жарылған
Құмда ойнайды.
Бұл күнгі жала таудай,
Бұл күн керемет күн,
- Қара, қарашы.
Ақ түсте ойнайды.
Әр қадамда үңгір, қақпан,
Жәбірленушінің өкшесі,
Бетіне құлаған мункиб,
Серіктес ойнайды.
Мұқам жаңа
Мен оны басқан кезде жер дірілдеп кетті
Ол ертең түседі
Құдықта ойнайды ...
Қалай өлу керек,
Аяқ жанбай,
Дәл жүректе,
Ойнайды ...
1988
ТУРОН
Түркизмнің қасиетті ошағы - Тұран. Абдурауф Фитрат
Жаныма тиген ой,
Жүрегіме жарқын от жағып жіберген ой.
Мені ұйқыдан оянған ой:
«Тұран - түркизмнің қасиетті ошағы».
Мази әр таң сайын сорады,
Әрбір бөлік ақыл-ойды, сананы сорып алды.
Қасқыр, түлкі арыстанды сорып алды -
Түркіліктің кеудесі мен көктемі - Тұран.
Тырналар аспанда қалықтап жүр,
Ол кездейсоқ садағын атып жіберді.
Тимурдың сұңқарлары үріп жатты,
Тұран - түркіліктің бесігі.
Жабайы тастар арттан келгенде,
Сараның қарттары, жас кезінде,
Шашылған арыстандардың бастары кеткенде,
Жерді ұстап тұрған төбе, Тұран тауы.
Менің бай аталарым байып құлап,
Ол өз қанымен тайып құлап түсті.
Олар бастарымен құлап түсті
Жүрегімнің жануы, азабы, дақтары - Тұран.
Бақытымызға орай, диета қайтадан қанды оятты,
Арыстанның күшіктері тағы да өртенді.
Енді жау Тұранды ала алмады
Бүгінде тік арыстардың тауы - Тұран!
1993
ЕЛ ТЫНЫШ
Отан үнсіз, бірақ ол туралы
Таудан түскен тас сөйлейді.
Дыбыстар үнсіз бүршіктен шығады,
Көктен түскен күн сөйлейді.
Отан үнсіз, жалындаған жалау
Басындағы жалауша сөзді айтады.
Мазизден шыққан - айнала үрпиіп,
Бұл сөзді әженің жиені айтады.
Отан үнсіз. Сабоарині
Құбырларға бекітілген мұз көп.
Қатерлі ісік. Шөлдегі ата-бабаларымның
Төмен шатырлардың сөздері көп.
Отан үнсіз ...
ӨЗБЕК
Ұзақ түндер айлардан ұялады,
Оның әйелдері сүйіспеншілікке толы болды.
Оның көзі қара және жүректі жақсы көреді,
Таудағы жейрен - өзбек.
Ойбарчини - бор Барчиндир, ертегі,
Ол Алпомиштен туған адам емес.
Досының жүгін арқалап, тау аласа,
Барлығы өзбек тіліне таң қалады.
Олардың үйлерінде ысқыру әлі де қиын,
Нодираси қабірде тыныш жатсын.
Әрбір бала соңғы демалысқа дейін - жүктеңіз,
Бұл Қағба - өзбектердің қирандысы.
Құдай гүл берді ме, білмеймін,
Өйткені, оның жүрегі мас болған.
Ол Нодираға қызметші сияқты сезілді
Халима - өзбек.
Жер бетінде мұндай әдемі жер, ай жоқ
Менің жүрегім анықтықпен ауырады.
«Жылы жататын жер жоқ», - деді ол.
Менің анамның қабірі қирап жатыр.
Тамақ
Қыс пен жаз әрдайым әкесі келгенде келеді
Олар тамақ ауруынан білді.
Балалар мен ересектер көш бастады,
Олар оның барыс сияқты жүргенін білді.
Енді ол жолбарыс емес, тартпай бақылаушы
Үйде отырған әйел - ай.
Егер адам осындай болса, ер адам келгенде,
Әйел тиін таба алмайтын жер.
Бұл әйел бұрын жайлы болған,
Ол шамды жерге тигізе алмады.
Ер адам қабылдай алмайтынын айтты
Әйелдегі сабырлылықтың бұл түрі.
Әйел қазір ояу, құлағы аң аулайды
Әр жолдас жылағанды есіне алады
Енді оны оның армандары мазалайды
Шу. Ал адамның тамағы ауырады.
МЕН ОЙҒАНДА ...
Тұрған құсқа
Мен өте жақсы көрінемін,
Мен құсқа ұқсаймын
Ояну.
Менің кейбір тамырларым
Әлі ұйықтап жатыр
Кейбір тамырларда
Менің қаным қатып қалды.
Пішенмен
Жорғалаумен,
Оқ туралы арманда
Садақ.
Мен кіммін?
Жаяу серуендеу,
Гүлдер менің өмірім
Мен баймын.
Басқа біреудікі
Мен қайғымды жедім,
Біреудің күні
Мен жүремін.
Толығымен ояу
Егер менің қолымнан келсе,
Мен ұшар едім
Блюзге қарап.
ҚАЗІР БАР
Енді бар!
Сіз күттіңіз, сіз жаман күттіңіз,
Сіз хиджраның азабын ынтамен жұттыңыз.
Мен құладым. Сіз менің басымдықтарыңыз болдыңыз,
Енді бар!
Хижра жолдарында шашыраңқы,
Мен күттім - жарты махаббатым, жарты үмітім.
Менің қабырғаларым бірінен соң бірі сынды,
Енді бар!
Енді бар, даңқ пен даңқ артық,
Шөлдегенде мұхит артық болады.
Нан төгілгенде артық болады,
Енді бар!
Енді бар, басқа біреумен келісіміңді бұз,
Қош бол, жүрегімде ашу да, реніш те жоқ.
Енді уақытында кімге барсаң,
Энди ...
Бар!
КӨК КЕЛЕДІ
Аспан келеді,
Өте жақын,
Сіз қартайасыз
Олсанг чама.
Бір күні ол жарқырайды
Даңқты найзағай
Бала болу
Бар болғаны.
Сіз бүгін кереметсіз
Кешіріңіз, зада
Құпия сақтау
Тіл, асқазан.
Қалың тұман
Әр сәт,
Бір-біріңіздің үстіне құйыңыз
Сіздің уыңыз.
Бірақ, қымбатты адам,
Байғұс!
Жерге
Кетпей кіріңіз,
Әлемдегі жұмақ
Сондай-ақ ұн бар
Сәби болу
Қуанышты, айқайлап
Бір-біріңізді құшақтаңыз
Бүгінгі күніңіз жақсы өтсін
Ұмытпа!
Аспан жақындап келеді
Өте жақын…
КУТИШ Баллада
Дұрыс па, бұрыс па, білмеймін,
Әкесі баласын үш күн күтті.
Жетім оған үш күн үміттенді,
Жетім үш күн жылады.
Содан кейін әкесі күтті. Ол үш жыл күтті.
Ол күтті, көздерінен жас ақты.
Төбенің артында, күнге шығыңыз,
Ол өзінің сағынышын өз бақшасына отырғызды.
Содан кейін, отыз жыл бойы оның көздері бақырайып,
Содан кейін ол көруді қойды. Менің көзім толық.
Содан кейін ... орындықта қабағын түйіп,
Ол қайтыс болды. Ол дәл осындай жүкпен қабірге барды.
Содан кейін ...
Ол сондай-ақ өмір бойы соққы болды ма -
Олар аулада соқыр иттің суретін салды.
ТАЛ
Мажнунтол, иілген мүйіз
Сіз бұл құпияны кімге айттыңыз.
Мен бардан ояндым,
Сіз он дедіңіз, бір айттыңыз.
Сиропты сіңірмеңіз,
Жапырақтардан қайғы пайда болады.
Құпия алу мүмкін емес
Жас әлемдер қартайсын.
Сіз де көз жасыңызды төгіп жібердіңіз
Ешкім көре алмайтын жайдарман.
Тек сүйіспеншілігіңізді жасырыңыз
Сіз мен сияқты жылай алмайсыз.
ХАЙФ
Ессіз, мөлдір өзендер
Өкінішке орай, біз қан ішпейміз.
Essiz көк заттар,
Өкінішке орай, біз қансырамаймыз.
Ағын баяулайды және көлбеу болады
Кетерінде дәрменсіз тауға жүгіреді.
Егер ол оны көрмесе, ол өледі
Ұшу, ақымақ!
Әлем өртенсін,
Ертегі әлемге.
Онда әйел жоқ
Адамның кетіп бара жатқандығы өкінішті.
ӨЗІҢІЗДІ ТҰРЫҢЫЗ
Мен бұл әлемнің ақылды немесе ақымақ екенін білмеймін,
Мен сиқырлардың құлпын ашуға қанша уақыт кетеді деп ойлаймын.
Олар менің үйіме, менің бөлмеме,
Менің жүрегімді көретін, жүрегімді сұрайтын дос таба аламын ба деп ойлаймын.
Менің жүрегіме пышақ сияқты, оқ сияқты ой келді,
Құламаңыз, жығылғанды жақсы көретін адам жоқ.
Қарғалар сенен қашып кетеді, тіпті бақтар да жоғалады.
Өсіргенің үшін азап шегесің бе?
Жерден көтергеніңді таулар қалдырады,
Жақынырақ барыңыз, егер сіз тасты танымасаңыз, мұңаймаңыз.
Егер сіз баққа сүйенгіңіз келсе, онда бақ құрғақ, бадам жоқ,
Құламаңыз, құлап қалғандарды ешкім жақсы көрмейді.
Сіздің достарыңыз ғана емес, сіздің достарыңыз да бар.
Тікелей тұрыңыз, бағаннан ұстаңыз.
Қабірге, өлімге баратын досың болса да
Өлгенше өзіңіз үшін тұрыңыз, жолдарда жерді тістемеңіз.
Өмір жасасын!
Біле тұра, сіздің көзіңізде жоқтау жоқ
Құламаңыз, құлағанды ешкім сүймейді!
