ДОСТАРЫМЕН БІРГЕ АКЦИЯ:
Дарснинг мақсаты:
Тәрбиелік мақсаты: Өткір Хошимовтың өмірі мен шығармашылығы туралы мәлімет
Тәрбиелік мақсаты: Отанға деген сүйіспеншілік сезімдерін дамыту
Әзірлеуші: қорытынды жасау және оны негіздеу дағдыларын дамыту
Дарснинг түрі : жаңа тәрбиеші
Дарснинг әдіс: сұрақ-жауап
Дарснинг жабдықтар: оқулықтарды, тақырыптық нұсқауларды және үлестірмелі материалдарды пайдалану; суреттер мен газеттер.
Дарснинг жүр:
I.Ұйымдастырушылық бөлім.
-
а) Оқушылармен амандасу
-
ә) сыныптың тазалығын, оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру
-
в) оқушылардың сабаққа қатысуын анықтау.
II.Өтті пән қайталау
-
«Таң», «Кішіпейілділік туралы», «Көктем», «Махаббат» өлеңдерінің авторы кім?
-
Неміс ақыны Гетенің «Фауст» шығармасын өзбек тіліне аударған қай ақын?
-
«Арман бұлақ», «Шатырда жазылған дастан», «Күн маскасы» сияқты дастандардың авторы кім?
-
4. Еркін Вахидовтың қандай дастандарын білесің?
-
III. Қандай жаңа тақырып:
Өткір Хошимов 1941 жылы 5 тамызда Ташкенттің Домбирабад ауылында жұмысшы отбасында дүниеге келген. Жазушы өзінің туған күніндегі оқиғаларды былайша еске алады: «Анам бір сөзді айтатын: Сен туғанда Қиямет күні жақын еді. Лагерьдегі орыс әйелдері соғыс басталды деп жылап, мен – нағашымның бұзауы таң қалды. Соғыс қазірдің өзінде жүріп жатыр, мен олардың неге айғайлап жатқанына таң қалдым. Содан кейін мен өзіме келдім ».
* Өткір Хошимов өзінің орта мектеп жылдарын, соғыс жылдарындағы балалары мен шәкірттерін былайша суреттейді: «Әр ұрпақтың өз қуанышы мен толғанысы болады. Әйтеуір, соғыс жылдарының балалары мектеп табалдырығын аттаған кезіміз басқаша еді. Мұғалімдердің біртүрлі ынтасы бар ма еді?... Киімдерің, жүріс-тұрысың... Сонымен қатар, ұстаздарымыз сабақ бергенде темір пешке отын лақтырудан тайынбады... Сыныптағы балалар да ерекше болды. Біреуі сәби жасындай еді, екіншісінің дауысы қарлығып шықты... Соғыс біткеннен кейін көп ұзамай...»
Өткір Хошимов орта мектепті бітіргеннен кейін 1959-1964 жылдары Ташкент мемлекеттік университетінің филология факультетінде оқыды.
журналистика мамандығы бойынша оқиды. Жазушы «Ташкент хақиқаты», «Ташкент окшоми» газеттерінде, Ғафур Гулом баспасында қызмет еткен. 1985 жылдан бері «Шарқ Юлдуз» газетінің бас редакторы. Шығармашылық жолын өлең, эссе жазудан бастады. 1991 жылы Өзбекстанның халық жазушысы, Ойбек және Хамза атындағы республикалық мемлекеттік сыйлықтың лауреаты атанды.
«Дүние істері» әңгімесінде халқымыздың соғыс жылдарындағы өмірі, өткен қасіретті суреттеледі. Бұл шығарманы оқыған студенттер шайқас көріністерін, өзбектердің майдан даласындағы ерлігін көз алдына елестете алады. Әрине, жазушы соғыстың қасіретін, майдан өмірін өз көзімен көрді. Алайда оның балалық шағы соғыс жылдарында өтті. Жазушының балалық шақтағы кейбір естеліктері мұны растайды. Жазушының «Соғыстың соңғы құрбаны» повесі де соғыс кезеңіндегі оқиғаларды жалғастырады.
Әңгіменің шағын көлемі маңызды тақырыпты ашады. Әңгіме соғыс жағдайын, материалдық дағдарысты суреттеуден басталады. Жазушы бұл көріністі суреттеуде егжей-тегжейлі сипаттамайды. Керісінше, қоршаған ортаның суретін салу арқылы отбасының тұрмыстық заттарын бейнелейді. Отағасы Шойкром адам төзгісіз трагедияға себепші болады - ол анасын өлтірушіге айналады.
Шындығында, бұл қасіреттің басты себебі – соғыстың материалдық қиындығы, танысының өлімінің «қаралығы», өлім төсегінде жатқан Шонематтың жағдайы. Шойкромның зауыттағы қажырлы еңбегі, сондай-ақ сиыр ұрлығы, түсі енді ғана шыға бастаған құлпынайға бөгде қолдың басып кіруі, тағы басқа оқиғалар кейіпкерді абдырады. Оны барабандай қысып тұрған бұл cdi болды. Ол дағдарыстан шығудың жолын іздейді, табады. Яғни, бір ұшы електен өтетін токқа қосылған сымды құлпынайға лақтырады. Кенеттен қайғылы жағдай басталады. Түнде анасы Умри апай ауру баласы Шонематқа сүт алу үшін құлпынай айырбастап алайын деген ниетпен құлпынай тоғайына кіреді де, электр сымына жабысып өледі.
Расында, әңгімедегі басқа кейіпкерлердің жағдайы Шойкромнан кем емес. Отбасының қамын жеп, «көйлек киіп», сырқат баласының мұңын бастан кешкен Умри апай мен апталап күлмеген Шонематтың да күйі мұңды.
-
Жаңа тақырыпты бекіту
«Соғыс болмаса, бас кейіпкерлер қандай болар еді?
-
Шойкром өкініште қалмас еді. Ол еркін тыныс алатын еді.
-
Шонемат ажал тырнағынан құтылған болар еді.
-
Умри апай балаларының рахатын көретін еді.
-
Хадиджаның жанұясының уайымы оны бұлай мазаламас еді.
-
Халықты қинаған «қаралар» келмес еді.
«Шойкромның мінезінен өзімшілдік, өзімшілдік деген жаман қасиеттерді байқадыңыз ба?
Бұл сұраққа студенттер де өз мүмкіндіктеріне қарай жауап береді.
-
Науқас он күн бойы ағасынан сұрамайды.
-
Отбасындағы келеңсіздіктердің себебін әйелінен іздейді.
-
Ол мені кінәлі деп те ойламайды.
-
Анасы шықса, әйелі тамақ қалмады деп өтірік айтқанын біледі. Бірақ, «Таңертең мені жылытқысы келеді» демейді.