Jeyms Joys jahon adiblari haqida

DO`STLARGA ULASHING:

“Yozuvchi bo‘lishdan avval o‘quvchi bo‘lish kerak”. Bu – aksioma. Zero, Abdulla Qodiriy ta’kidlaganidek, “Yozuvchi birovni takrorlab qo‘ymaslik uchun ham o‘qishi kerak”. Agar tarixga nazar tashlansa, ko‘plab buyuk adiblar mutolaa orqali mahoratini oshirganini ko‘rish mumkin. Jumladan, Jeyms Joys ham.
Gabriele D’Annuntsio. Frantsuz adibi Floberdan keyin Tolstoy, Yakobson va D’Annuntsio yaxshi romanlar yozdi.
Gans-Kristian Andersen – Daniyadagi eng yaxshi yozuvchi. Dunyoda undan yaxshi yozadigani yo‘q. Hech kim Andersenchalik tarixni bolalarga yaxshi hikoya qilib berolmaydi. U – jahonda noyobdir. 
Stendal asarlari Napoleon urushlari, ya’ni frantsuzlar dunyoga hukmron bo‘lgan davrlar haqida. Uning pozitsiyasi shunday. Bundan tashqari, uning kitoblari romantizmdan iborat, biroq ularda muallifning his-tuyg‘usi juda kam. U hech qachon sentimentalizm ruhida shakllanmadi. 
Uilyam Vordsvort barcha ingliz shoirlaridan ko‘ra buyukroq, ham daholikka loyiq. Uning oqpadar o‘g‘il haqidagi kitobi – “Ekskursiya”ni o‘qing. 
Daniel Defo asarlari menga juda yoqadi. Kutubxonasida hamma yozuvchilarning saylanma asarlari bo‘lib, u barchasini oxirigacha o‘qib chiqqan. Jumladan, Flober, Ben Jonson va Ibsenni. U “Robinzon Kruzo” asarini inglizlarning “Uliss”i deb aytgan edi. 
Jon Donn ijodi Shekspir asarlari singari jozibador va o‘qishli. Agar boshqa asarlar bilan solishtirilsa, aminmanki, frantsuz shoirlari kitoblarining siyqasi chiqqani oydinlashadi. Jon Donn klassitsizm oqimi ortidan ergashmagan daho. U va Choser “mo‘min-qobil” odamlarga qo‘shilmagan, hayotni sevguvchi adiblar edi. 
Aristotel mening nazdimda, hamma zamonlarning eng buyuk mutafakkiri. Uning asarlarida hamma narsaga aniq va oddiy ta’rif beriladi. Keyinchalik esa uning fikrlari asosida tom-tom kitoblar yozildi. 
Ernest Heminguey hayot va adabiyot orasidagi tafovutni kamaytirdi. Aslida, bu ishni barcha yozuvchilar qilishi kerak. Ernest Heminguey hamma narsani boricha yozdi. Shuning uchun ham biz uni sevamiz. U biz yozuvchilarni yozgan va hali yozishga ulgurmagan hayotga olib kirdi.
Onore de Balzakning dong‘i va mahorati o‘quvchini ushlab turadi, deb o‘ylayman.
Dante. Italyan adabiyoti Dantedan boshlanib, Danteda tugaydi. Shuning o‘zi kifoya. Danteda hamma narsa tiklanish ruhida. Men Danteni Bibliyani sevganchalik sevaman. U ruhimni oziqlantiradi. Qolgan hammasi dahmaza.
Gi de Mopassan… Qiziqarli va jonli… ammo uning asarlarini buyuk ishlar deb aytmagan bo‘lardim.
Yogann-Volfgang Hyote. Keksa Faustning yoshartirilishi menga yoqmaydi.
Mixail Lermontov. “Zamonamiz qahramoni” asari jahonda mening kitobimga o‘xshagan yagona asar. “Zamonamiz qahramoni”ning shafqatsiz taqdiri menga kitobimni eslatib turadi.
Aleksandr Pushkin. Men bir narsani tushunolmayman: Pushkinning askarlar, yovuz odamlar, tanti qahramonlar haqidagi asarlaridan qanday zavqlanish mumkin? Pushkin bolalarcha yashadi va yozdi, shu tariqa o‘ldi ham.
Lev Tolstoy. Hamma davrlarda ham adabiyotga yangilik olib kirganlar eng yaxshi yozuvchi deb tan olingan. Lev Tolstoy buyuk adib. Uning asarlari hech qachon o‘lmaydi. Chunki uning yelkasida doim boshi bo‘lgan.
Jek Londonga qarshi biror gap aytolmayman. Chunki biz bir-birimizdan tubdan farq qilamiz.
Homer barcha aspektlar va spetsifikalarni “Odisseya”da ifodalab bergan, shu jumladan, mayda detallarni ham. U oddiy so‘zlardan favqulodda ma’nolar chiqara oladi. Homerning asarlari shu darajada ajoyib yozilganki, ulardan bir nechta yozuvchilarni topish uchun odam juda aqlli bo‘lishi shart emas. Bular ertaklardek ajoyib va butun yer yuzini birdek bog‘lab turadigan asarlardir. Ularni qayta yozishning iloji yo‘q. Hammasidan ko‘ra eng ajoyibi va keng qamrovlisi “Odisseya”dir. U “Hamlet”, “Don Kixot”, “Ilohiy komediya”, “Faust”dan ham buyukroq va ijtimoiyroq.
Anton Chexov adabiyotga yangilik olib kirdi. Sirtdan qaraganda, u birinchi dramaturg. Chexov kichkinagina detallardan ham tragediya, komediya, xarakter va his-to‘yg‘u yarata oladi. Shuningdek, uning asarlarini o‘qiganda pesalar xuddi ko‘z ochib yumguncha tugab qolgandek taassurot uyg‘otadi. Chexov asarlarida qahramonlar doim ko‘zbo‘yamachiliklardan o‘zini tiyadi va parda tushiriladi. Ammo, bilingki, ular his-tuyg‘uni unutib, yangi ko‘zbo‘yamachiliklarni yaratishadi.
Marsel Prust – analitik natyurmortchi. U faqat gertsoginyalar haqida yozadi. Meni esa ularning xizmatkorlari ko‘proq qiziqtirgan.
Franchesko Petrarka meni maftun etolmagan, chunki unda intellekt yetishmaydi. U go‘zallik shaydosi, xolos.
Fyodor Dostoyevskiy. O‘ylab topilgan qotillikni bo‘yniga oladigan Fyodor Dostoyevskiy qahramonlaridan ko‘ra Russoning qanday qilib kumush qoshiqchalarni o‘g‘irlagani to‘g‘risidagi iqrornomasini eshitish qiziqroq.
Prosper Merime asarlari qiziqarli, biroq bu durust yozuvchi degani emas.
Kardinal Nyumenning nasri yuqori baholangan. Lekin Kardinal Nyumen asarlarini o‘qigan odam ishonib bo‘lmaydigan narsalarga duch kelaverib charchaydi.
Ivan Turgenev asarlarida psixologik analizning ilk ko‘rinishi namoyon bo‘lsa-da, eskicha yo‘sinda yozilgani bois g‘ijirlagan eshikdek odamning joniga tegadi. Men uning yaxshi odamligini yoqtiraman. Kuchsiz sevgidan ko‘ra sevmagan durust deganlariday. Shuning uchun Ivan Turgenevni buyuk yozuvchi deb tan ololmayman.
Henrik Ibsen. Norvegiyalik buyuk adib Henrik Ibsenning asarlarini o‘qib ta’sirlangan kamina Joys ruhoniylikni tashlab, adabiyotga o‘zini urdi. Va shuningdek, barcha havaskor yozuvchilardek kumiriga maktub ham yozdi:
“Universitetda tahsil olgan yillarimda doim Sizning nomingizni Irlandiyada hammaga tanitish uchun ko‘klarga ko‘tarardim. Har doim Sizning drama tarixidagi haqiqiy o‘rningizni odamlarga ko‘rsatish uchun jon-jahdim bilan kurashdim. Siz hech qachon iste’dodingizni pesh qilib xalq oldida obro‘ngizni oshirishga urinmagansiz, nazarimda, inson qadr-qimmati ham shunda. Qolaversa, sizning satirangiz, dramatik mahoratingiz va pesalaringizdagi jozib ohangdorlik har qancha maqtovga loyiq. Sizning sarkash jasoratingiz esa hayot sirlarini bilishga undaydi”. 
Azim Ro‘ziyev tayyorladi.
«Yoshlik» jurnali, 2016 yil, 3-son
ziyouz.uz

118 комментариев к “Jeyms Joys jahon adiblari haqida”

  1. hello there and thank you for your information – I’ve certainly picked up something
    new from right here. I did however expertise some technical points using this
    web site, as I experienced to reload the site many times previous to I could get it
    to load properly. I had been wondering if your hosting is OK?
    Not that I am complaining, but sluggish loading instances times
    will often affect your placement in google and can damage your quality score if advertising
    and marketing with Adwords. Well I am adding this RSS to my email and can look
    out for much more of your respective intriguing content.
    Ensure that you update this again soon.

  2. Definitely believe that which you stated. Your favorite reason appeared to
    be on the net the easiest thing to be aware of.
    I say to you, I certainly get annoyed while people consider worries that they plainly do not know
    about. You managed to hit the nail upon the top and defined
    out the whole thing without having side effect , people can take a signal.
    Will likely be back to get more. Thanks

  3. Greetings! I know this is kinda off topic however I’d figured I’d ask.

    Would you be interested in exchanging links or maybe guest authoring
    a blog post or vice-versa? My site addresses a lot of
    the same subjects as yours and I think we could greatly benefit from each other.
    If you might be interested feel free to send me an email.
    I look forward to hearing from you! Superb blog by the
    way!

  4. Hello I am so thrilled I found your site, I really found you by
    error, while I was researching on Digg for something else, Anyhow I am here now and would just like
    to say kudos for a fantastic post and a all round thrilling blog (I also love
    the theme/design), I don’t have time to look over it all at the minute but I
    have book-marked it and also added your RSS feeds, so when I have
    time I will be back to read more, Please do keep up the
    superb b.

  5. hello there and thank you for your info – I’ve definitely picked up something new from right here.

    I did however expertise a few technical points using this
    website, as I experienced to reload the site a lot of times previous to I could get it to load properly.
    I had been wondering if your web host is OK? Not that I’m complaining, but sluggish loading
    instances times will sometimes affect your placement in google and could damage your
    high quality score if advertising and marketing with Adwords.
    Anyway I’m adding this RSS to my e-mail and could look out for a lot more of your
    respective fascinating content. Ensure that you update this again very soon.

  6. Hi there, I found your blog via Google whilst searching for a comparable matter, your site came up, it looks good.
    I’ve bookmarked it in my google bookmarks.
    Hello there, just was alert to your weblog through Google, and found that it is truly informative.
    I am going to be careful for brussels. I’ll be grateful if you happen to proceed this in future.
    Many folks will likely be benefited from your writing.
    Cheers!

  7. Hey I know this is off topic but I was wondering if you knew of
    any widgets I could add to my blog that automatically tweet my newest twitter updates.
    I’ve been looking for a plug-in like this for quite some time and was hoping maybe
    you would have some experience with something like
    this. Please let me know if you run into anything.
    I truly enjoy reading your blog and I look forward to
    your new updates.

  8. I’ve been exploring for a little for any high-quality articles or blog posts on this kind of
    space . Exploring in Yahoo I ultimately stumbled upon this
    website. Studying this information So i am happy
    to show that I have a very just right uncanny feeling I
    came upon just what I needed. I so much undoubtedly will make sure to do
    not overlook this website and give it a look on a relentless basis.

  9. Hi there, I found your blog by way of Google even as searching for a comparable matter, your website got here up,
    it appears to be like good. I’ve bookmarked it in my google bookmarks.

    Hi there, simply became aware of your blog via Google, and located that it’s really informative.
    I am gonna be careful for brussels. I’ll appreciate
    if you proceed this in future. A lot of other people shall be benefited out of your writing.
    Cheers!

Оставьте комментарий