Ғафур Гуламның өмірі мен шығармашылығы

ДОСТАРЫМЕН БІРГЕ АКЦИЯ:

Өзбек әдебиетінің әйгілі өкілдерінің бірі Гафур Гулом 1903 жылы 10 мамырда Ташкенттің Кургонтеппа махаласында дүниеге келді. Тоғыз жасында әкесінен, он бес жасында анасынан жетім қалған Гафур алдымен ескі мектепте, содан кейін орыс үлгісіндегі мектепте білім алды. Ол Қазан төңкерісінен кейінгі жылдары мұғалімдер даярлайтын курсты аяқтап, жаңа үлгідегі мектептерде сабақ берді. 1923 жылдан бастап балалар үйінде директор, тәрбиеші, содан кейін «Кедей фермер», «Қызыл Өзбекстан», «Шарк хакикати» газеттерінің редакциясында жұмыс істеді. Ол үшін газет дорилфун рөлін атқарады, ол халықтың өмірін зерттеуде, оған белсенді араласуда маңызды құрал. Оның алғашқы өлеңдер жинағы - «Динамо және тірі әндер» 1931-1932 жылдары жарық көрді. 1930-1935 жылдары ақын «Қоқан» дастанын, «Үйлену», «Екі құжат» балладаларын жазды. Алайда, ақынның бірқатар өлеңдері, атап айтқанда, біз ұзақ уақыттан бері ұжымдастыру тақырыбында үлкен еңбек деп мақтаған «Қоқан» эпосы жаңа заман талабына сай болмады. Атап айтқанда, ол басынан бастап мақталған ұжымдастыру саясатының белгілі оң нәтижелермен қатар шексіз езгіге әкеп соқтырғаны туралы шындықты білдірмейді. Оның партия, Отан, Ленин, Октябрь туралы өлеңдерінде де заманға деген бейімділік байқалады. Осыған орай ақынның бүгінгі шығармашылығы сыни көзқарасты қажет етеді. Автор өзінің тірі кезінде жеке адамға табынушылықтың әсерінен жасалған кейбір шығармаларын қайта қарағаны рас. Ол өлеңнің табиғилығы мен өміршеңдігін бере отырып, кейбір өлеңдерін қайта жазды. Дәл осылай оның «Бақылау», «Сен жетім емессің» өлеңдеріне қатысты, оны да жазушы қайта өңдеді. 30 жылдары Гафур Гулам әңгімелер, очерктер мен фельетондар, Нетай, Йодгор, Тирилган Мурда сияқты повестер жазды. Соғыс жылдарында ақын өзінің шығармашылығының барлық жылуын фашистік басқыншыларға қарсы күресетін адамдарға арнады, өзінің сөзсіз жеңісіне деген сенімділік рухына малынған өлеңдер жасады. Ол өлеңдер, публицистикалық очерктер мен «Сіз жетім емессіз», «Байқағыш», «Уақыт», «Сағыныш» сияқты мақалалар жазып, халықты соғыс пен еңбек жеңісіне жетеледі. Соғыстан кейінгі жылдары Гафур Гулам да көптеген әдебиет жанрларында қалам тербеді, жоғары сапалы көркем туындылар жасады, публицистика мен әдебиеттануға арналған бірқатар тамаша мақалалар жариялады. Оның шығармашылығы осы кезеңдегі халық өмірінің ерекше шежіресі ретінде пайда болды. Егер Гафур Гулам осы кезеңде өзінің поэтикалық шығармаларымен философ-ақын деңгейіне көтерілсе, онда ол «Тыныш бала», «Менің ұрым» сияқты әңгімелерімен халықтың өмірі мен рухын жақсы білетін шебер прозаик. Бала »деп көрсетті. Гафур Гулам өзбек аударма мектебінің құрылуына да үлкен үлес қосты. Ол Отелло және Король Лир сияқты әлемдік және орыс әдебиетінің жауһарларын өзбек тіліне асқан шеберлікпен аударды. Гафур Гулам Өзбекстан Ғылым академиясының толық мүшесі болған (1943). 60 жылдық мерейтойына орай оған Өзбекстанның халық ақыны деген құрметті атақ берілді (1963). Ақынның көптеген шығармалары Азия және Еуропа тілдеріне аударылған. Өзбек поэзиясының жалынды жаршысы Гафур Гулам 1966 жылы 10 шілдеде Ташкентте қайтыс болды.

Дереккөз: https://tafakkur.net/gafur-gulom.haqida

Пікір қалдыру