ДОСТАРЫМЕН БІРГЕ АКЦИЯ:
Менің мақтанышым - менің көршім.
Жоспар:
1. Көрші – Отан – шағын Отан.
2. Маңай – ұлы құндылықтарымыздың бесігі.
3. Менің атам – біздің ауданның ардагерлерінің бірі.
4. Мен әжеме ұқсағым келеді.
біз, бәріміз, біз көршіге қарыздармыз ба.
Ежелгі құндылықтардың бесігісің.
Сіз балалардың рақымы мен кемелдігісіз.
Қайда жүрсем де сені қолдаймын.
Анам асыға күткен есіксің.
(менің туындымнан).
Көрші... Осы бір ауыз сөздің астарында күллі дүниенің қасиеті, салт-дәстүрі, ыстық тафетасы жатыр. Менің көршім – менің аяулы анамның үлгісі. Анам күнде таңертең басымнан сипап оятып, жақсылыққа шақырса, үлкен мақсаттарға қолымнан ұстап, жаныма жанашыр. Анам ақтарып, жуып-шайса, осы ақты жүрегіме көшірген Қағба – анам десем қателеспеймін. Сондықтан да кіндік қаным тамған бұл өлке жүрегімде ізгі ниеттің болуын үйретті. Біреудің құқығы ешқашан біреудікі болмайтынын, халқымызда сабырлық, қанағатшылдық ұғымдары қанымызға қаншалықты сіңгенін еске салды.
Отанның даңқын асқақтатып, сол үшін жанын пида еткен ата-бабаларымыз елді сүюге, ардақтауға үйретті. Сондықтан да Ватан әрқашан ана сөзімен бірге қолданылады. Менің елім менің анам...
Бұл елді туған жерім деп атайтын жерім – менің көршім. Мен үшін елім – барша игі істерге итермелейтін босағам, көршім – тірегім. Елбасымыз атап өткендей, «Мемлекеттігіміздің тарихында алғаш рет көршілік ұғымы Ата Заңымызға енгізіліп, оның қоғамды басқарудағы орны мен мәртебесі айқындалды. Бұл мәртебе әлі күнге дейін өз орнын сақтап, күннен күнге артып келеді. Біздің ауданды мысалға алсақ, барлық халық тату-тәтті өмір сүреді. Бұл, әрине, көршілеріміздің ынтымағы. Барлық адамдардан, әсіресе, қарттарымыз, сүйіспеншілікке жиі мұқтаж жандар және біздер, көршіміздің ұл-қыздары олардың үй шаруасына көмектесіп, жүгін жеңілдетеміз. Ұсақ-түйек істерді атқарғанда олардың ұзақ дұғалары мені үнемі толқытып, ең алдымен еліміздің тыныштығын тілейді. Бұл ең үлкен бақыт емес пе? Өйткені, болашаққа деген сенім деген осы емес пе? Халқымызда «Алтын алма – құлшылық, құлшылық – алтын емес» деген мақал ықылым заманнан бері айтылмаған. Бұл алтын дұғалар бізді үлкен жетістіктерге жетуге ынталандырады. Еліміздің жастарының ғылымы мен спорты саласындағы жетістіктер, алған медальдарды естісем немесе көргенде жүрегім толқып, көзіме жас келеді. Қарияларымыздың дұғасының қабыл болғанын көргендей болдым.
Бұл біздер, ел перзенттері осындай белестерді бағындыруымызға отбасымызда, ауданымызда жасалып жатқан көңілдің жемісі деп білемін. Біздің отбасымызда қарт аталарымыз жас немерелерін көктемде бақшаға апарып, көшет отырғызады. Бұл қарапайым әдеттің астарында қаншама мағына жатыр. Кішкентай бала кішкентай қолдарымен өскінді ұстап, атасының әрекетін тамашалайды. Осы арқылы оның жүрегіне көшемен бірге ізгілік дәні себіледі. Жас кезінде үйренген әдетін есейсе де көктем сайын қайталайды. Әжелеріміз қартайса да ине-жіппен кесте тігеді. Кішкентай немерелері олардың қасында болып, тігуге тырысады. Бұл қарапайым талпыныс олардың бойындағы ізгі қасиеттерге жол ашады. Қыздарымыз ине ұстаған бойда шыдамдылық деген биік сезім пайда болады. Себебі, кесте тігу мен тігу ерекше сүйіспеншілік пен шыдамдылықты қажет етеді. Осы бір еңбек арқылы әжелеріміз өмірдің қиыншылығына шыдамдылықты шыңдауға үйретеді. Осындай биік әдет-ғұрыптарды көргенде, Елбасымыздың мына сөзі еріксіз құлағыма оралады: «Өзбектер ықылым заманнан бері ұлттық құндылықтардың мекені. Өзара мейірімділік, келісім мен келісім, мұқтаж, көмекке зәру жандардан хабар алып, жетім-жесірдің басынан сипап, той-думан, той-думандарды көппен бірге өткізу, жақсы-жаман күнде бірге болу, халқымызға тән салт-дәстүр, әдет-ғұрып, ең алдымен. , көршілес ортада қалыптасып, дамыды».
Тәуелсіздік жылдарында осындай көне құндылықтар мен көршілік сипаттар көптеп кездеседі жаңа міндеттер, міндеттемелер қосылды. Маңайдың қоғамдағы рөлі, мәртебесі және өкілеттігі кеңейтілді. Әр ауданның өз ақсақалы (төрағасы), кеңесшісі, қамқоршысы болды. Бұл осы маңайдың Отаны шағын Отан екенінің дәлелі емес пе? Төңірек өзін-өзі басқаратын қоғамның ішіндегі шағын мемлекетке айналды. Бұл тәуелсіздігіміздің үлкен сыйы емес пе? Аудан төрағалары өз жерлестерінің дауысымен сайланды.Бұл ақиқат азаттықтың жемісі емес пе?
Осы күнге жеткенше халқымыз қанша құрбандық шалды? Қаншама атамыздың қаны әділетсіз төкпеген дейсіз бе? Отан намысын қорғауға, қорғауға қаншама бозбалалар мен әкелеріміз соғысқа жұмылдырылмады?
Атам соғыс пен ашаршылық күндерін, естіген-көргендерін жиі айтып отырса, «осы күнге дейін бейбіт заманымызға шүкір, балам» деп қайта-қайта қайталайды.
Кейде ойлаймын, атамның әр бетіндегі әжім оның қиналғанының белгісі деп ойлаймын. Расында да, атамның көрген қиындығы, жастай оқып, еңбек етіп нәпақа табуы, ата-анасына қол ұшын беру үшін ешбір қажырлы еңбектен қайтпағаны мен үшін қайсар тұлғаның бейнесін жасайды. Олардың өз заманында көрген азаптары мен қиыншылықтарының арқасында бүгін осындай мерейлі күндерге жеттік.
Бір күні қуанған немерелерінің көшеде қолымызға нан жеп отырғанымызды көрген атам оларды дереу шақырып алып, құлаған нандарды бір-бірден көтеріп, көзіне жағып, бір әңгіме айтып берді. .
Мен атамның мұндай күйін бұрын көрмеппін. Ойымда атамның бетіндегі әжім тағы бір еселенгендей болды. Олар біздің жайдарлылығымызға қатты ренжісе де, бізге қатты сөйлеген жоқ.
Бала кезде күн көру өте қиын болған дейді. Олардың әкелері ерте кешке дейін ұсталық, адамдарға арналған құралдар жасау. Бірде әкесіне көмектесу үшін шеберханаға барса, бірде анасына көмектесу үшін колхоз жеріне жұмыс істеуге асығады. Түнде де анам тігіншілікпен айналысып, түн ортасына дейін оянбаған дейді. Сондай күндердің бірінде түн ортасына дейін оянбаған анам таңғы қараңғыда нан пісірмек болыпты. Ол кездегі нандарды қазіргі сенің пісіретін нанмен салыстыруға болмайды, балам. Жеп отырған нанымыз қара болса да, көзімізге ысқылайтынбыз. Өйткені бірінші сыныпта оқып жүрген кезімде көршілес ағайындармен, достарыммен бірге масақ теруге баратынмын. Орылған бидайдың астына қанша бүтін, жарты масақ түссе, соғұрлым қуанар едік. Біздің колхоздың төрағасы еңбегіне қарай әр баланың етегіне жүгері масақтарын салып беретін. Үйге келсем, анамның маңдайымнан сүйіп, «аман бол, балам» дегені мен үшін үлкен марапат болды. Әкем көзіне нан үгіндісін салып, қайта-қайта алғыс айтатын.
Кеше мектебімізде «Еске алу және қадірлеу күні» қарсаңында ауданымызда тұратын 70-80 жастан асқан, одан да асқан қарияларды қарсы алған ата-аналарымызбен кездесу кешін ұйымдастырдық. Осы кездесуде соғысқа қатысқан Халим әке туралы естеліктерді естіп, аталарымыздың қиын-қыстау кезеңдерді ерлікпен еңсергеніне тағы бір мәрте куә болдым. Отахан»Менің балаларым, сіз ең жақсы уақытта өмір сүресіз. Біздің күндерді мүлде көрмейсің. Қымбатты достар, мен шарасыздықтан кунжараны жеп, жас өмірінен айырылғандарды көрдім. Ол күндерді тіпті жауыммен салыстырмаймын. Сүйіктім, бұл күндер ең теңсіз күндер. Сіз ең жақсы уақыттың баласысыз. Осы күндер үшін қаншама қан төктік, қаншама құрбандық шалдық. Осы күндерді бағала, балаларым. Жақсы оқып, өзбек халқының перзенті екеніңді әлемге көрсет».
Бұл сөздерді жай ғана тыңдау мүмкін емес еді. Бүкіл денем мен жаным дірілдеп кетті. Көзіме жас келіп, атамның «Рахмет, жаратқаныңа шүкір» деген сөзі есіме түсті.
Жаратушым, емдік күндерің үшін рахмет.
Көмекшім, маған тыныштық сыйлағаның үшін рахмет.
Біздің істегеніміз, бізге берген наныңды тұздайсың.
Мен саған арқа сүйедім, бізге осылай қамқор болғаныңа рахмет.
Біз сені әрқашан Отаным деп қарсы аламыз. Өйткені біз Отанды аяулы аналарымыз бен әжелеріміздің рәміздерінен көреміз.
Әжеме барған сайын маңдайымнан сипап, оның асқазанына басу, өйткені егер олар құтқарған болса, олар үстелге апарады. Маған әдейі тіккен көйлектер мен жастықтарды іліп қояды. Сонда менің ойыма бір сұрақ келеді. Әжемнің мақтауы үшін не істесем де, бақыты көтеріледі. Олардан сұрасам, «балам, жиі келші» дейді. Көрші әйелдер әжемге жиі келеді. Кейбіреулер бәс тігудің құпияларын білу үшін, ал кейбіреулері кеңес алудан аулақ болу үшін. Біреу қандай мақсатпен сыртқа шықса да, әжелер оны ешқашан қайтарған емес. Әйелдерге шыдамдылық туралы айтып, үнемі «Қыздарым, жұмыстан ешқашан бас тартпаңдар. Сіздің еңбекпен тапқан, ең бақытты, ең тәтті тістеңіз. Неғұрлым шыдамдылықпен талпынсаңыз, соғұрлым мол байлыққа ие боласыз.
Балақай, енеңнің айтқанының бәріне "Жарайды" деп айт. Ешқашан айыңызға қарсы жүрмеңіз. Сені қызындай сыйлаған әйелді сыйла, бойың қысқа болмайды. Өйткені, бұл дүние басқа дүние. Сен не істейсің?, ол ертең саған қайтады, балаларым».
Осы даналық сөздер әр қызымыздың жанына серік болса, болашағы жарқын, шаңырағы жәннатта болмақ.
Осы сөздерді тыңдап, атам мен әжемді еріксіз мақтан тұтамын. Жаратушыдан әрқашан денсаулық, өмір тілеймін.
Сөз соңында қарияларымыз – періштелеріміз деп аяқтағым келеді. Олардың дұғалары біздің серігіміз. Атам мен әжем менің мақтанышым. Мен олармен әрқашан мақтанамын.
Әрқашан өмірімде шырағым болып,
Жолымды нұрландыратын шырағым бол.
Өмір жолында көмекші,
Менің дұғам бол, қамқоршы тұмарым.