ЭССЕ
ТАҚЫРЫП: «МЕНІҢ КӨРШІМ»
ЖОСПАР:
Төңірек – атамекендегі шағын мемлекет.
Маңай – ұлы құндылықтарымыздың бесігі.
Менің атам біздің махалланың ардагері.
Мен әжем сияқты болғым келеді.
Қорытынды.
Махалла... Бұл бір ауыз сөздің негізінде бүкіл дүниенің қасиеті, әдет-ғұрпы, дәстүрі жатыр. Менің көршім мен үшін аяулы ананың үлгісі. Анам күнде таңертең оятып, жақсылыққа шақырса, махалам қолымнан ұстап, үлкен мақсаттарға жетуіме көмектеседі. Енем шашын ағартып, тараса, жүрегіме осы ақты әкелген Қағба десем қателеспеймін. Өйткені кіндік қаным тамған осы топырақ жүрегіме ақ ниетті ұялатуды үйретті. Ешкімнің құқығы ешқашан ешкімде болмайтынына, халқымыздағы сабырлық, қанағатшылдық ұғымдары қанымызға сіңгеніне көзім жетті.
Ежелден Отанның даңқын асқақтатып, сол үшін жанын пида еткен ата-бабаларымыз елді сүюге, құрметтеуге баулыған. Сондықтан да Отан сөзі әрқашан ана сөзімен бірге қолданылады. Ватаним - онам…
Мен өскен бұл махалла менің махалам. Туған жерім барша игі істерге босағам болса, Махаллам тірегім. Тұңғыш Президентіміз айтқандай, «Мемлекеттігіміздің тарихында алғаш рет махалла ұғымы Конституциямызға енгізіліп, оның қоғамды басқарудағы рөлі мен мәртебесін айқындады. Бұл мәртебе әлі күнге дейін сақталып, күннен-күнге көтеріліп келеді. Бір ғана көршімізді мысалға алсақ, бүкіл халық тату-тәтті өмір сүреді. Бұл, әрине, көршілеріміздің ауызбіршілігінің арқасы. Барша халықтың, әсіресе, қарияларымыздың көзқарасы бойынша мейірімге зәру жандарға жиі барып тұрамыз, біздер, ауданымыздың ұл-қыздары олардың жұмыстарына көмектесіп, жүгін жеңілдетеміз. Ұсақ-түйек істермен айналыссақ, ең алдымен еліміздің тыныштығын тілеп жатқанда ұзақ дұға жасайтыны мені әрқашан толғандырады. Өйткені, бұл үлкен бақыт. Өйткені, бұл болашаққа деген сенімділік. Халқымызда ежелден «Алтын алма ал, құлшылық қыл, намаз алтын емес пе» деген мақалдың бекер айтылмағаны бекер емес. Алтынмен тең осы дұғалар бізді үлкен жетістіктерге жетелейді. Жастарымыздың ғылым мен спорттағы жетістіктерін, медальдарын естіген сайын, көрген сайын жүрегім елжіреп, көзіме жас келеді. Қарияларымыздың дұға-тілектерінің жауабын көргендей боламын.
Ел перзенттерінің осындай мақсаттарға жетуі отбасымызда, ауданымызда жасалып жатқан көңілдің жемісі деп білемін. Біздің отбасымызда қарт ата-әжелеріміз жас немерелерін көктемде бақшаға апарып ағаш отырғызады. Бұл қарапайым әдеттің астарында қаншама мағына жатыр. Жас сәби кішкентай қолдарымен көшетті ұстап, атасының қимылын бақылайды. Осы арқылы оның жүрегіне бұтамен бірге ізгілік дәні егілді. Жастық шағында үйренген әдетін әр көктемде, тіпті бала болса да қайталайды. Әжелеріміз қартайса да қолдарына ине-жіппен ине тігеді. Кішкентай қыздың немерелері көбелектердің ортасында қалып, тігуге тырысады. Бұл қарапайым әрекет олардың бойындағы ізгілікке жол ашады. Қыздарымыз қолдарына инені алған сайын бойларында шыдамдылық сезімі жоғары болады. Себебі, кесте тігу мен тігу ерекше сүйіспеншілік пен шыдамдылықты қажет етеді. Осы бір ғана еңбегімен әжелеріміз өмірдің тауқыметіне шыдамдылықты шыңдауға үйретеді. Осындай биік әдет-ғұрыптарды көргенде еріксіз басшымыздың мына бір сөзі құлағыма оралады: «Ежелден өзбек махалласы ұлттық құндылықтардың ордасы болған. Өзара мейірбандық, жарасымдылық пен ынтымағы жарасқан, мұқтаж жандарға қамқорлық жасау, жетімдердің басынан сипап, жақсы күнде болса да жұртшылықтың ортасында той, хашар, той-думан өткізу.Жаман күнде де бірге болу сияқты халқымыздың әдет-ғұрпы, салт-дәстүрі. күні, ең алдымен, көршілес ортада қалыптасады және дамиды ». Тәуелсіздік жылдарында махалланың көне құндылықтары мен ерекшеліктеріне көптеген жаңа міндеттер мен міндеттер қосылды. Махалланың қоғамдағы рөлі, мәртебесі мен өкілеттігі кеңейтілді. Әр ауданның өз ақсақалы, кеңесшісі, қарауылшысы болды. Бұл ауданның Отан ішіндегі шағын Отан екенін дәлелдеу емес пе? Төңірек өзін-өзі басқаратын қоғамның ішіндегі шағын мемлекетке айналды. Бұл тәуелсіздігіміздің үлкен бақыты емес пе? Аудан төрағалары көршілерінің дауысымен сайлана бастады, бұл бізге азаттықтың жемісін бергені емес пе? Халқымыз осы күнге дейін қаншама құрбандықтарға барды. Қаншама ата-бабаларымыздың қаны әділетсіз төкпеген? Туған жердің намысын қорғау үшін қаншама жігіттер мен әкелер соғысқа жұмылдырылмады.
Атам соғыс уақытын, өткен азапты, естіген-көргендерін айтып бергенде: «Балам, осы күндеріміз үшін, бейбіт заманымыз үшін рахмет» деп қайта-қайта айтатын. Мен мұны кейде атамның әр бетіндегі әжімдерден көрген азаптың белгісі деп ойлаймын. Расында, атамның басынан өткерген қиыншылықтары, жас кезінде оқып, еңбек етуі, ата-анасына қол ұшын созып, ауыр жұмыстан оралмағаны маған қайсар тұлғаның бейнесін береді. Олардың заманының азабы мен ауыртпалығы үшін бүгінде осындай даңқты күндер бар. Бірде атамыз көшеде қуанған немерелерімен нан жеп отырғанымызды көргенде, бізді бірден жанына шақырып алып, нандарды бір-бірден жинап, көзіне тығып, әңгіме айтып берді.
Мен атамның мұндай жағдайларын бұрын көрмеген едім. Атамның көзінде бетіндегі әжімдер қайтадан көбейе түскендей болды. Толқуымызға қатты ренжісек те, олар бізге ешқашан ауыр сөз айтқан емес. Бала кезде күн көру өте қиын болған деседі. Әкесі таңнан кешке дейін темір ұстасы болып, халыққа қажетті құрал-сайман жасады. Бірде әкелеріне көмектесу үшін шеберханаға барса, бірде аналарына көмектесу үшін колхоздың жеріне жұмыс істеуге асықты. Түнде де анамның тігін тігіп, түн ортасына дейін шықпағанына куә болдым дейді. Сондай күндердің бірінде түн ортасына дейін оянбаған анам таңертең қараңғыда нан пісірмек болыпты. Сол дәуірдің нандары бүгінде ысырап болып жатқан нандарыңызбен салыстыруға келмейді, балам. Жеп отырған нанымыз қара болса да, көзімізге сипап отырдық. Өйткені бірінші сыныпта оқып жүрген кезімде көршілес ағаларыммен, достарыммен бірге жүгері теруге баратынмын. Жиналған бидайдың астына түскен бүтін, жарты масақты тапқан сайын, қуанатынбыз. Біздің колхоздың төрағасы әр баланың өкшесіне жүгері басатын. Үйге келсем, анам маңдайымнан сүйіп, «Балам аман болсын» дегені мен үшін үлкен марапат болды. Әкем бір бөлке нанды көзіне салып, қайта-қайта рахмет айтып отыратын.
Бұл сөздерді есту мүмкін болмады. Бүкіл денем, жүрегім дірілдеп кетті. Көзімнен жас ағып, атамның қайта-қайта айтқан «Рахмет, жаратқаның үшін рахмет» деген сөзі есіме түсті.
Мені жаратқаның үшін, емдейтін күндерің үшін рахмет.
Менің көмекшім, маған тыныштық пен махаббат сыйлағаныңыз үшін рахмет.
Біздің істегеніміз, бізге берген наныңды тұздайсың.
Мен саған арқа сүйедім, бізге осылай қамқор болғаныңа рахмет.
Отаным – анам деп әрқашан мақтанышпен айтамыз. Өйткені біз Отанды аяулы аналарымыз бен әжелеріміздің елтаңбаларынан көреміз. Әжеме барған сайын маңдайымнан сипап, жамбасымды басып, асырағандарын дастарханға апарады. Маған тіккен көйлектер мен жастықтарды тігіп береді. Сол кезде ойыма бір сұрақ келеді. Әжемнің мұндай мақтауы үшін не істесем де, жүрегі елжірейді. Олардан сұрасам: «Балам, жиі келіп тұру керек» дейді. Көрші әйелдер әжемнің алдынан жиі шығады. Біреулер бәс тігудің қыр-сырын білуге барса, енді біреулері кеңес алу үшін барады. Мақсат кім болса да, әжелер үмітін үзбес еді. Әйелдерге шыдамдылық туралы айтып, үнемі: «Қыздар, еңбектен бас тартпаңдар. Сіз тапқан ең қуанышты, ең тәтті тістеуіңіз. Шыдамдылықпен талпынсаң, соғұрлым көп бата аласың.Осы сөздерді естісем ата-әжемді мақтан етемін.
Қорытындылай келе, қарттарымыз – періштелеріміз деп түйіндегім келеді. Олардың дұғалары – бізге серік, көршімізді дамыту және оның жомарт, жомарт болуына олардың рөлі. Менің мақтанышым - менің көршім. Мен өз ауданымды әрқашан мақтан тұтамын.
