18-avgust Indoneziya Respublikasida mustaqillik kuni

DO`STLARGA ULASHING:

Indoneziya Respublikasi Janubi-Sharqiy Osiyodagi davlat. Dunyodagi eng katta Malayaa arxipelagining 17,5 ming oroli va Yangi Gvineya orolining g`aarbiy qismida joylashgan. Janubda-Sharqiy Timor, shimoli-g`arbda Malayziya, sharqda Papua-Yangi Gvineya bilan chegaradosh. Quruqlikdagi chegaralari uzunligi 2830 km. Indoneziya hududining yarmidan ko`prog`i o`rtacha baland va pastqam tog`lardan, Yangi Gvineyada qisman baland tog`lardan, qolgan qismi allyuvial tekisliklardan iborat. Orolda 400 dan ortiq vulqon bor, shundan 100 tasi harakatdagi vulqonlardir. Tektonik harakatlar tinmagan. Tez-tez kuchli zilzila bo`lib turadi. Neft, ko`mir, temir, marganes, qalayi rudalari, boksit, mis, qo`rg`oshin, ruh, alyuminiy, nikel va fosfat konlari bor. Iqlimi-Indoneziyaning katta qismida ekvatorial, Yava orolining sharqiy va Kichik Zond orollarida subekvatorial iqlim. Eng yirik daryolari-Kapaus, Barito, Xarri, Kompar, Musi, Mamberamo, Digul. Indoneziya-agrar-industrial mamlakat. Qishloq xo`jaligi Indoneziya iqtisodining yetakchi tarmog`i hisoblanadi. Mehnatga yaroqli aholining yarmidan ko`prog`i qishloq xo`jaligida band. Tabiiy kauchuk va palma yog`i ishlab chiqarish bo`yicha dunyoda birinchi o`rinda turadi. Tropik daraxt yog`ochidan yasalgan buyumlar, tamaki, choy, qahva, ziravor dorivorlar, shuningdek, baliq va dengiz mahsulotlarini qazib beruvchi katta davlatdir. Asosiy donli ekinlari-sholi, makkajo`xori. Chorvachiligida qoramol, cho`chqa, echki, qo`y, yilqi, parranda boqiladi. Indoneziya hududining 65% o`rmon bilan qoplangan bo`lib, qimmatbaho yog`och tayyorlanadi. Konchilik sanoati byudjet tushumlarining  ancha qismini ta`minlaydi. Yiliga o`rtacha 576 mln barrel neft qazib olinadi. Indoneziya suyultirilgan tabiiy gazni chetga chiqarishda dunyoda birinchi o`rinda, qalayi qazib olishda ikkinchi o`rinda, nikel qazib olishda to`rtinchi o`rinda turadi. Mahsulot ishlab chiqarish sanoatining asosini iste`mol mollari: gazlama, charm buyumlar, ro`zg`orbop kimyoviy mahsulotlar, oziq-ovqat tashkil etadi. Indoneziya qadimiy madaniyat markazlaridan biridir. Miloddan avvalgi II asrga oid yodgorliklar saqlangan. Yava, Malayya orolarida Taruma va Kalinga, Sumatrada Malayya va Shrivijayya davlatlari tashkil topgan. Ularda hinduiylik va buddaviylik tarqala boshladi. VII asrda bir nechta mayda davlatlar birlashib, Shrivijayya imperiyasini tashkil etdi. VIII asrning birinchi yarmida Yavada Mataram davlati paydo bo`ldi. 1025 yili Shrivijayya inqirozga uchradi. XI asrning 40-yillarida Mataram Kediri va Jangola davlatlariga bo`linib ketdi.  XVI asrdan Majapaxit imperiyasi musulmon sultonliklariga bo`linib ketgach, Indoneziya hududiga yevropaliklar kirib kela boshladi. 1602-yilda gollandlar Indoneziyada Ost-Indiya kompaniyasiga asos soldi. 1811-yili Indoneziyani inglizlar bosib oldi. 1814-yilgi  Angliya-Niderlandiya bitimiga ko`ra Indoneziya  Niderlandiya qo`liga o`tdi. 1942-1945-yillarda Indoneziyani Yaponiya bosib oldi. 1949-yilning noyabrida Gollandiya Indoneziya mustaqilligini tan olishga majbur bo`ldi. Biroq Indoneziya 16 hududga bo`lib tashlandi: mamlakat Indoneziya Qoshma Shtatlari nomi bilan yuritila boshlandi. Gollandiya g`arbiy Irianni qo`li ostida saqlab qoldi. 1950-yilning 6-avgustida Indoneziya unitar davlat deb e`lon qilindi. 1953-yilning 1-mayida G`arbiy Irian Indoneziya Respublikasi tarkibiga qo`shib olindi. 2002-yilning 20-mayida Sharqiy Timor Indoneziya tarkibidan ajrab chiqdi.