● Xalqaro qullikni yo’q qilish kuni (Birlashgan Millatlar Tashkiloti)
● Laos milliy kuni
● Milliy kun (Birlashgan Arab Amirliklari)
● Xristianlarning bayramlari:
• Rouen avitusi
• Bibiana
• Channing Mur Uilyams (anglikanizm)
• Xromatius
• Xabakkuk (Sharqiy pravoslav)
Notus
• 2 dekabr (Sharqiy pravoslav liturgiyasi)
?TAVALLUD TOPGANLAR?
● 503-yil — Liang imperatori Tszyanven, Xitoy Liang sulolasi imperatori (551 yil vafot etgan).
● 1501 — Qirolicha Munjeong, koreys malikasi (1565-yilda vafot etgan).
● 1578 — Agostino Agazzari, italiyalik bastakor va nazariyotchi (1641 yilda vafot etgan).
● 1599 — Tomas Bryus, Elginning birinchi grafligi, Shotlandiya zodagonlari (1663-yilda vafot etgan).
● 1629 yil — Fyurstenbergdan Uilyam Egon, katolik kardinal (1704 yil vafot etgan).
● 1694 — Uilyam Shirli, ingliz-amerikalik huquqshunos va siyosatchi, Massachusets ko’rfazi provinsiyasi gubernatori (1771 yil vafot etgan).
● 1703 — Ferdinand Konshchak, xorvatiyalik missioner va tadqiqotchi (1759-yilda vafot etgan).
● 1738 — Richard Montgomeri, irlandiyalik amerikalik general (1775 yil vafot etgan).
● 1754 — Uilyam Kuper, amerikalik sudya va siyosatchi, Nyu-Yorkdagi Kuperstaunga asos solgan (1809-yilda vafot etgan).
● 1759 — Jeyms Edvard Smit, ingliz botanigi va mikologi, Linnea Jamiyatini asos solgan (1828 yilda vafot etgan).
● 1760 — Jon Brekinrij, amerikalik askar, huquqshunos va siyosatchi, 5-AQSh Bosh prokurori (1806-yilda vafot etgan).
● 1760 — Jozef Graets, nemis organisti, bastakor va o’qituvchi (1826-yilda vafot etgan).
● 1798 — António Luis de Seabra, Seabraning 1-vikonti, portugaliyalik sudya va siyosatchi (1895-yilda vafot etgan).
● 1810 — Genri Yessler, amerikalik ishbilarmon va siyosatchi, Sietlning 7-meri (1892 yil vafot etgan).
● 1811 — Jan-Charlz Shapais, kanadalik fermer va siyosatchi, 1-Kanada qishloq xo’jaligi vaziri (1885-yilda vafot etgan).
● 1817 — Geynrix fon Sybel, nemis tarixchisi, akademik va siyosat arbobi (1895 yil vafot etgan).
● 1825 — Braziliyalik Pedro II (1891 yil vafot etgan).
● 1827 — Uilyam Burges, ingliz me’mori va dizayner (1881 yil vafot etgan) [3]
● 1846 — Per Valdek-Russo, frantsuz huquqshunosi va siyosatchisi, Frantsiyaning 68-bosh vaziri (1904 yil vafot etgan).
● 1847 — Dikon Uayt, amerikalik beysbolchi va menejer (1939 y. Vafot etgan).
● 1859 yil — Jorj Seurat, fransuz rassomi (1891 yil vafot etgan).
● 1860 — Charlz Studd, Angliya kriketchisi va missioner (1931 yil vafot etgan).
● 1863 — Charlz Edvard Ringling, amerikalik ishbilarmon, aka-uka Ringling sirkiga asos solgan (1926-yilda vafot etgan).
● 1866 — Garri Burli, amerikalik qo’shiq muallifi (1949 yil vafot etgan).
● 1876 - Yusuf Akchura, tatar-turk faoli va turonizm g’oyasi (1935 yil vafot etgan).
● 1884 — Erima Xarvi Nortkroft, Yangi Zelandiya askari, advokat va sudya (1953 yil vafot etgan).
● 1884 — Yahyo Kamol Beyatli, turk shoiri va yozuvchisi (1958 yilda vafot etgan).
● 1885 — Jorj Minot, amerikalik shifokor va akademik, Nobel mukofoti laureati (1950 yilda vafot etgan).
● 1891 — Otto Diks, nemis rassomi va rassomi (1969 yilda vafot etgan).
● 1891 — Charlz Uesli, amerikalik tarixchi va muallif (1987 yil vafot etgan).
● 1894 — Uorren Uilyam, amerikalik aktyor (1948 yil vafot etgan).
● 1895 — Harriet Koen, ingliz pianinochisi (1967 yil vafot etgan).
● 1897 — Ivan Bagramyan, rus generali (1982 yil vafot etgan).
● 1897 — Rewi Alley, Yangi Zelandiya yozuvchisi va siyosiy faol (1987 yil vafot etgan) [4].
● 1898 — Indra Lal Roy, hindiston leytenanti va birinchi hind qiruvchi samolyotining uchuvchisi (1918-yilda vafot etgan).
● 1899 — Jon Barbirolli, ingliz chalist va dirijyor (1970 yil vafot etgan).
● 1899 — Jon Kobb, ingliz poygachisi haydovchisi va uchuvchi (1952 yil vafot etgan).
● 1899 — Rey Morehart, amerikalik beysbolchi (1989 y. Vafot etgan).
● 1900 yil — Elisa Godinez Gomes de Batista, 1940 yildan 1944 yilgacha Kubaning birinchi xonimi (1993 yil vafot etgan).
● 1900 — Herta Hammerbaxer, nemis landshaft arxitektori va professori (1985 yil vafot etgan).
● 1901 — Raymundo Orsi, argentinalik italiyalik futbolchi (1986 yil vafot etgan).
● 1906 — Piter Karl Goldmark, vengriyalik amerikalik muhandis (1977 yil vafot etgan).
● 1909 — Arvo Askola, fin yuguruvchisi (1975 yil vafot etgan).
● 1909 yil — Valentiy Kliszeyko, estoniyalik-polshalik basketbolchi va murabbiy (1987 yil vafot etgan).
● 1909 — Jozef P. Lash, amerikalik faol va muallif (1987 yil vafot etgan).
● 1910 — Rassel Layn, amerikalik fotograf, tarixchi va muallif (1991 yil vafot etgan).
● 1910 — Taisto Mayki, fin yuguruvchisi (1979 yil vafot etgan).
● 1912 — Jorj Emmet, ingliz kriketchisi va murabbiy (1976 yilda vafot etgan).
● 1913 yil — Mark Platt, amerikalik aktyor, qo’shiqchi va raqqosa (2014-yilda vafot etgan).
● 1914 — Bill Ervin, amerikalik aktyor (2010 yil vafot etgan).
● 1914 — Adolf Grin, amerikalik dramaturg va bastakor (2002 yil vafot etgan).
● 1915 yil — Takaxito, Yaponiya shahzodasi Mikasa (2016 y. Vafot etgan).
● 1916 — Xovard Finster, amerikalik vazir va rassom (2001 yil vafot etgan).
● 1917 — Silviya Sims, amerikalik qo’shiqchi (1992 yil vafot etgan).
● 1921 — Karlo Furno, italiyalik kardinal (2015 yil vafot etgan).
● 1922 — Iakovos Kambanelis, yunon muallifi, shoir va ssenariy muallifi (2011 yil vafot etgan).
● 1923 — Mariya Kallas, amerikalik-yunoncha soprano va aktrisa (1977 yil vafot etgan).
● 1924 — Jonathan Frid, kanadalik aktyor (2012 y. Vafot etgan).
● 1924 — Aleksandr Xeyg, amerikalik general va siyosatchi, 59-AQSh davlat kotibi (2010 y. Vafot etgan).
● 1924 — Else Mari Pade, daniyalik bastakor (2016 yil vafot etgan).
● 1924 — Vilgot Syoman, shved aktyori, rejissyor, prodyuser va ssenariy muallifi (2006 yil vafot etgan).
● 1925 — Juli Xarris, amerikalik aktrisa (2013 y. Vafot etgan).
● 1928 — Guy Burdin, frantsuz fotografi (1991 yil vafot etgan).
● 1929 — Den Jenkins, amerikalik jurnalist va muallif (vafot 2019).
● 1929 yil — Leon Litvak, amerikalik tarixchi va muallif
● 1930 — Gari Beker, amerikalik iqtisodchi va akademik, Nobel mukofoti sovrindori (2014-yilda vafot etgan).
● 1930 — Devid Piper, ingliz poygachisi haydovchisi
● 1931 — Nayjel Kalder, ingliz jurnalisti, muallif va ssenariy muallifi (2014 yil vafot etgan).
● 1931 — Garet Uigan, ingliz kinostudiyasi ijrochi direktori (Yulduzli urushlar, Olov aravalari) (2010 y. Vafot etgan).
● 1931 — Masaaki Xatsumi, yapon jang san’ati ustasi va tarbiyachisi, Bujinkanga asos solgan
● 1931 — Uynton Kelli, amerikalik pianist va bastakor (1971 yil vafot etgan).
● 1931 — Edvin Miz, amerikalik polkovnik, huquqshunos va siyosatchi, AQShning 75-Bosh prokurori
● 1933 yil — Piter Robin Xarding, ingliz marshali va uchuvchi
● 1933 — Mayk Larrabi, amerikalik sprinter va o’qituvchi (2003 yil vafot etgan).
● 1934 yil — Tarcisio Bertone, italiyalik kardinal
● 1934 — Andre Rojers, Bagamiya beysbolchisi (2004 yil vafot etgan).
● 1935 yil — Devid Xakett Fischer, amerikalik tarixchi, muallif va akademik
● 1937 — Manohar Joshi, hind huquqshunosi va siyosatchisi, Maharashtraning 15-bosh vaziri
● 1939 yil — Yael Dayan, isroillik jurnalist, muallif va siyosatchi
● 1939 yil — Frensis Foks, kanadalik huquqshunos va siyosatchi, Kanada bo’yicha 48-davlat kotibi
● 1939 yil — Garri Rid, amerikalik huquqshunos va siyosatchi, Nevadaning 25-leytenant gubernatori.
● 1940 — Villi Braun, amerikalik futbolchi, murabbiy va menejer (vafot 2019).
● 1941 yil — Mayk Angliya, uelslik futbolchi va menejer
● 1941 yil — Tom Makginness, ingliz gitaristi, qo’shiq muallifi, muallif va prodyuser
● 1942 — Anna G. Jonasdottir, Islandiyalik siyosatshunos va akademik
● 1943 — Ueyn Allard, amerikalik veterinar va siyosatchi
● 1944 — Ibrohim Rugova, kosovalik jurnalist va siyosatchi, Kosovoning 1-prezidenti (2006 yil vafot etgan).
● 1944 yil — Dionizis Savvopulos, yunon qo’shiq muallifi
● 1944 — Botho Strauß, nemis muallifi va dramaturg
● 1945 yil — Penelopa Spheeris, amerikalik rejissyor, prodyuser va ssenariy muallifi
● 1945 yil — Alan Tomson, avstraliyalik kriketchi
● 1946 yil — Jon Benks, Yangi Zelandiyalik tadbirkor va siyosatchi, Oklend shahrining 38-meri
● 1946 — Pedro Borbon, dominikan-amerikalik beysbolchi (2012-yilda vafot etgan).
● 1946 — Devid Makoley, ingliz-amerikalik muallif va rassom
● 1946 — Janni Versace, italiyalik modelyer, Versace kompaniyasiga asos solgan (1997 yil vafot etgan).
● 1947 yil — Isaak Bitton, marokashlik-frantsuz barabanchi va qo’shiq muallifi
● 1947 — Tommi Jenkins, ingliz futbolchisi va menejer
● 1947 — Ivan Atanassov Petrov, bolgar nevrolog va muallif
● 1948 — Elizabeth Berg, amerikalik hamshira va muallif
● 1948 — T. Koragessan Boyl, amerikalik yozuvchi va qissa yozuvchisi
● 1948 yil — Patrisiya Xevitt, avstraliyalik-ingliz o’qituvchisi va siyosatchisi, sog’liqni saqlash bo’yicha ingliz davlat kotibi
● 1948 yil — Toninyo Xorta, braziliyalik gitara chaluvchi va bastakor
● 1948 — Antonin Panenka, chexiyalik futbolchi
● 1950 yil — Jon Uesli Raysl, amerikalik kantri musiqa qo’shiqchisi va qo’shiq muallifi va gitara chaluvchisi
● 1950 yil — Amin Saykal, afg’on-avstraliyalik siyosatshunos va akademik
● 1950 yil — Benjamin Stora, jazoirlik-frantsuz tarixchisi va muallif
● 1950 yil — Pol Uotson, kanadalik faol, Dengiz cho’ponlarini muhofaza qilish jamiyatiga asos solgan
● 1952 — Kerol Shea-Porter, amerikalik ijtimoiy ishchi, akademik va siyosatchi
● 1954 — Dan Butler, amerikalik aktyor, rejissyor va ssenariy muallifi
● 1956 yil — Stiven Bauer, kubalik amerikalik aktyor va prodyuser
● 1957 yil — Dagfin Xoybreten, norvegiyalik siyosatshunos va siyosatchi, Norvegiya sog’liqni saqlash vaziri
● 1958 yil — Endryu Jorj, ingliz siyosatchisi
● 1958 yil — Vladimir Parfenovich, belaruslik kanoeda uchuvchi va siyosatchi
● 1958 yil — Jorj Sonders, amerikalik qissa yozuvchi va esseist
● 1959 yil — Kelefa Diallo, Gvineya generali (2013-yilda vafot etgan).
● 1960 yil — Piter Bleyli, avstraliyalik qo’shiq muallifi va gitarachi
● 1960 yil — Razzle, ingliz rok barabanchisi (1984 yil vafot etgan).
● 1960 yil — Rik Savage, ingliz qo’shiq muallifi va bas-pleyeri
● 1960 yil — Ipak Smita, hind kinoaktrisasi
● 1962 yil — Jon Dyeg, nigeriyalik tadbirkor va siyosatchi
● 1963 yil — Brendan Koyl, ingliz aktyori
● 1963 — Ann Patchett, amerikalik yozuvchi.
● 1963 yil — Rich Satter, kanadalik xokkeychi va skaut
● 1963 yil — Ron Satter, kanadalik xokkeychi va murabbiy
● 1965 yil — Sheyn Flanagan, Avstraliya regbi ligasi o’yinchisi va murabbiy
● 1966 yil — Filipp Etchebest, frantsuz oshpazi va teleboshlovchi
● 1966 yil — Jinsei Shinzaki, yaponiyalik kurashchi va targ’ibotchi, Sendai Girls ‘Pro Wrestling asoschilaridan biri.
● 1967 yil — Meri Krih, ingliz olimi va siyosatchisi, transport bo’yicha soya davlat kotibi
● 1968 yil — Devid Batti, ingliz futbolchisi
● 1968 yil — Darril Kile, amerikalik beysbolchi (2002 yil vafot etgan).
● 1968 yil — Lyusi Lyu, amerikalik aktrisa va prodyuser
● 1968 yil — Neyt Mendel, amerikalik qo’shiq muallifi va bass ijrochisi
● 1968 yil — Rena Sofer, amerikalik aktrisa
● 1969 yil — Yang Xyon-suk, janubiy koreyalik qo’shiq muallifi va prodyuseri
● 1969 yil — Pavel Loskutov, estoniyalik yuguruvchi
● 1969 yil — Ulrika Bergquist, shved jurnalisti
● 1969 yil — Tanya Plibersek, avstraliyalik jurnalist va siyosatchi, 45-Avstraliya sog’liqni saqlash vaziri
● 1969 yil — Kris Kivomya, ingliz futbolchisi
● 1970 yil — Maksim Tarasov, ruscha tayanib sakrash
● 1970 yil — Treach, amerikalik reper va aktyor
● 1971 yil — Uilson Jermeyn Herediya, amerikalik aktyor va qo’shiqchi
● 1971 yil — Reychel MakKuillan, avstraliyalik tennischi
● 1971 yil — Yuri Reynvere, estoniyalik nemis bastakori va shoiri
● 1971 yil — Franchesko Toldo, italiyalik futbolchi
● 1971 yil — Mine Yoshizaki, yapon rassomi
● 1972 yil — Sergejs Chotoks, latviyalik xokkeychi (2004 yil vafot etgan).
● 1973 yil — Grem Kavanag, irlandiyalik futbolchi va menejer
● 1973 yil — Monika Seles, serbiyalik amerikalik tennischi
● 1973 yil — Yan Ullrix, nemis velosipedchisi
● 1975 yil — Mark Kotsay, amerikalik beysbolchi
● 1976 yil — Eddi Garabito, Dominikan beysbolchisi
● 1976 yil — Masafumi Gotoh, yaponiyalik qo’shiq muallifi, gitara chaluvchisi va prodyuser
● 1977 yil — Siyabonga Nomvethe, Janubiy Afrikalik futbolchi
● 1978 yil — Jarron Kollinz, amerikalik basketbolchi va murabbiy
● 1978 yil — Jeyson Kollinz, amerikalik basketbolchi
● 1978 yil — Nelly Furtado, kanadalik qo’shiq muallifi, prodyuser va aktrisa
● 1978 yil — Luidji Malafronte, italiyalik futbolchi
● 1978 yil — Piter Moylan, avstraliyalik beysbolchi
● 1978 yil — Maelle Ricker, kanadalik snoubordchi
● 1978 yil — Devid Rivas, ispaniyalik futbolchi
● 1978 yil — Endryu Rayan, avstraliyalik regbi ligasi o’yinchisi va sport ustasi
● 1978 yil — Kristofer Volstenxolme, ingliz qo’shiq muallifi va bass ijrochisi
● 1979 yil — Yvonne Katterfeld, nemis qo’shiq muallifi va aktrisasi
● 1979 yil — Maykl MakIndoe, Shotlandiyalik futbolchi
● 1979 yil — Abdul Razzoq, pokistonlik kriketchi
● 1980 yil — Adam Krik, kanadalik eshkak eshuvchi
● 1980 yil — Darrin Randall, Janubiy Afrikalik kriketchi (2013-yilda vafot etgan).
● 1981 yil — Mariya Ferekidi, yunon kanoeda uchuvchi
● 1981 yil — Erik Jungmann, amerikalik aktyor
● 1981 yil — Danijel Pranjich, xorvatiyalik futbolchi
● 1981 yil — Britni Spirs, amerikalik qo’shiq muallifi, raqqosa va aktrisa
● 1982 yil — Kristos Karipidis, yunon futbolchisi
● 1983 yil — Kris Burk, Shotlandiyalik futbolchi
● 1983 yil — Daniela Ruah, portugaliyalik amerikalik aktrisa
● 1983 yil — Bibiana Kandelas, meksikalik voleybolchi
● 1983 yil — Xayme Duran, meksikalik futbolchi
● 1983 yil — Jana Kramer, amerikalik aktrisa va qo’shiqchi
● 1983 yil — Aaron Rojers, amerikalik futbolchi
● 1984 yil — Peter Maté, vengriyalik futbolchi
● 1985 yil — Amaury Leveaux, frantsuz suzuvchisi
● 1985 yil — Dorell Rayt, amerikalik basketbolchi
● 1986 yil — Edson Dekimo Alves Araujo, braziliyalik futbolchi (2014-yilda vafot etgan).
● 1986 yil — Veronika Kapshay, ukrainalik tennischi
● 1986 yil — Klavudiu Kereri, ruminiyalik futbolchi
● 1986 yil — Adam le Fondre, ingliz futbolchisi
● 1986 yil — Song Xa Yun, Janubiy Koreyalik aktrisa
● 1986 yil — Tal Uilkenfeld, avstraliyalik bosh ijrochi va bastakor
● 1988 yil — Fuse ODG, ingliz yozuvchisi
● 1988 yil — Stiven Makginn, Shotlandiyalik futbolchi
● 1989 yil — Etta Bond, ingliz qo’shiq muallifi
● 1989 yil — Kessi Stil, kanadalik qo’shiq muallifi va aktrisasi
● 1989 yil — Matteo Darmian, italiyalik futbolchi
● 1990 yil — Emmanuel Agyemang-Badu, ganalik futbolchi
● 1990 yil — Jemil Mett, yamaykalik futbolchi
● 1990 yil — Gaston Ramirez, urugvaylik futbolchi
● 1990 yil — Fausto Rossi, italiyalik futbolchi
● 1990 yil — Hikaru Yaotome, yapon kumiri, qo’shiqchi, model va aktyor
● 1991 yil — Xlo Dufur-Lapointe, kanadalik chang’ichi
● 1991 yil — Charli Put, amerikalik qo’shiq muallifi va pianinochi
● 1992 yil — Gari Sanches, Dominikan beysbolchisi
● 1993 yil — Haruka Ishida, yapon qo’shiqchisi va aktrisasi
● 1993 yil — Kostas Stafilidis, yunon futbolchisi
● 1994 yil — Fumika Shimizu, yaponiyalik aktrisa va model
● 1994 yil — Kauli Vudrou, ingliz futbolchisi
● 1994 yil — Tomokaze Yeta, yapon sumo kurashchisi
● 1995 yil — Uladzislau Xancharou, belorus trampolisti
● 1995 yil — Djo Stimson, avstraliyalik regbi ligasi o’yinchisi
●,1995 yil — Inori Minase, yaponiyalik aktrisa, ovozli aktrisa va qo’shiqchi
● 1998 yil — Juice Wrld, amerikalik reper (vafot etgan 2019).
◾VAFOT ETGANLAR◾
● 537 — Papa Silverius
● 930 — Ma Yin, xitoylik lashkarboshi, Chu qiroli (o’n qirollik) (853 yilda tug’ilgan).
● 949 — Vetterau Odo, nemis zodagonlari
● 1022 yil — Elvira Menédez, Kastiliya Alfonso V malikasi (996 yilda tug’ilgan).
● 1255 — Olamutdan Muhammad III, Nizoriy Ismoiliy Imom
●1340 — Geoffrey le Scrope, Angliya qiroli Eduard III bosh sudyasi 1348 yil — Yaponiya imperatori Xanazono (1297 yilda tug’ilgan).
● 1381 — Jon Ruusbroek, Flamand ruhoniysi va tasavvuf (1293 yilda tug’ilgan).
● 1455 yil — Koimbraning Isabel, Portugaliya malikasi (1432 yilda tug’ilgan).
● 1463 — Albert VI, Avstriyaning gersogi (1418 yilda tug’ilgan).
● 1469 — Piero di Cosimo de ‘Medici, italiyalik bankir va siyosatchi (1416 yilda tug’ilgan).
● 1510 — Muhammad Shayboniy, Buxoro xoni (1451 y.).
● 1515 yil — Gonsalo Fernandes de Kordoba, ispan generali (1453 yilda tug’ilgan).
● 1547 — Ernan Kortes, ispan generali va tadqiqotchi (1485 yilda tug’ilgan).
● 1594 — Gerardus Merkator, Flaman matematikasi, kartograf va faylasuf (1512 yilda tug’ilgan).
● 1615 — Louis des Balbes de Berton de Crillon, frantsuz generali (1541 yilda tug’ilgan).
● 1665 — Ketrin de Vivonne, markiza de Rambuye, frantsuz muallifi (1588 yilda tug’ilgan).
● 1694 — Per Puget, fransuz rassomi, haykaltarosh va me’mori (1622 yilda tug’ilgan).
● 1719 — Paskye Kuesnel, frantsuz dinshunosi va muallif (1634 yilda tug’ilgan).
● 1723 — Filipp II, Orlean gersogi (1674 yilda tug’ilgan).
● 1726 — Samuel Penhallow, ingliz-amerikalik tarixchi va muallif (1665 yilda tug’ilgan).
● 1747 — Vinsent Born, ingliz shoiri va olimi (1695 yilda tug’ilgan).
● 1748 yil — Charlz Seymur, 6-Somerset gersogi, ingliz siyosatchisi, Kengashning lord prezidenti (1662 yilda tug’ilgan).
● 1774 — Iogan Fridrix Agrikola, nemis organisti va bastakori (1720 yilda tug’ilgan).
● 1814 — Markiz de Sad, frantsuz faylasufi, muallif va siyosat arbobi (1740 yilda tug’ilgan).
● 1844 — Eustaki Erazm Sangusko, polshalik general va siyosatchi (1768 yilda tug’ilgan).
● 1849 yil — Sakse-Meiningen Adelaida (1792 yilda tug’ilgan)
● 1859 yil — Jon Braun, amerikalik abolitsiyachi (1800 yilda tug’ilgan).
● 1881 — Jenni fon Vestfalen, nemis muallifi (1814 yilda tug’ilgan).
● 1885 — Allen Rayt, Choktaviya millatining bosh rahbari (1866-1870); «Oklaxoma» nomini taklif qildi, Choctawdan okra va umma so’zlaridan olingan, «Qizil xalq hududi» degan ma’noni anglatadi. (1826 y.)
● 1888 — Namiq Kamol, turkiyalik jurnalist, shoir va dramaturg (1840 yilda tug’ilgan).
● 1892 — Jey Gould, amerikalik tadbirkor va moliyachi (1836 yilda tug’ilgan).
● 1899 — Gregorio del Pilar, filippinlik general va siyosatchi, Bulakanning 1-gubernatori (1875 yilda tug’ilgan).
● 1918 — Edmond Rostand, frantsuz shoiri va dramaturg (1868 yilda tug’ilgan).
● 1924 — Kazimieras Būga, litvalik tilshunos va filolog (1879 yilda tug’ilgan).
● 1927 — Pol Geynrix fon Grot, minerallarni muntazam tasniflagan va «Zeitschrift für Krystallographie und Mineralogie» jurnalini asos solgan nemis olimi (1843 yilda tug’ilgan).
● 1931 — Vinsent d’Indy, frantsuz bastakori va o’qituvchisi (1851 yilda tug’ilgan).
● 1936 — Jon Ringling, amerikalik tadbirkor, Ringling Brothers Circus (1866 yilda tug’ilgan) asoschilaridan biri.
● 1943 — Nordahl Grig, norvegiyalik jurnalist va muallif (1902 yilda tug’ilgan).
● 1944 yil — Yozef Lyvenne, rus pianistachisi va o’qituvchisi (1874 yilda tug’ilgan).
● 1944 — Filippo Tommaso Marinetti, misrlik-italiyalik shoir va bastakor (1876 yilda tug’ilgan).
● 1944 yil — Eyji Savamura, yapon beysbolchisi va askar (1917 yilda tug’ilgan).
● 1950 yil — Dinu Lipatti, ruminiyalik pianinochi va bastakor (1917 yilda tug’ilgan).
● 1953 — Reginald Beyker, avstraliyalik regbi futbolchisi (1884 yilda tug’ilgan).
● 1953 — Trần Trọng Kim, vetnamlik tarixchi, olim va siyosatchi, Vetnam Bosh vaziri (1883 yilda tug’ilgan).
● 1957 yil — Harrison Ford, amerikalik aktyor (1884 yilda tug’ilgan).
● 1957 yil — Manfred Sakel, ukrain-amerikalik neyrofiziolog va psixiatr (1902 yilda tug’ilgan).
● 1966 yil — L. E. J. Brouwer, gollandiyalik matematik va faylasuf (1881 yilda tug’ilgan).
● 1966 yil — Giles Kuper, irland muallifi, dramaturg va ssenariy muallifi (1918 yilda tug’ilgan).
● 1969 — Xose Mariya Arguedas, Peru antropologi, muallif va shoir (1911 yilda tug’ilgan).
● 1969 yil — Kliment Voroshilov, ukrainalik-rus marshali va siyosatchi, Sovet Ittifoqi davlatining 3-rahbari (1881 y. T.). 1974 yil — Maks Veber, shveytsariyalik advokat va siyosatchi (1897 yilda tug’ilgan).
● 1976 — Denni Murtaugh, amerikalik beysbolchi va menejer (1917 yilda tug’ilgan).
● 1980 yil — Chaudri Muhammad Ali, hind-pokistonlik huquqshunos va siyosatchi, Pokistonning 4-bosh vaziri (1905 yilda tug’ilgan).
● 1980 yil — Romain Gari, litvalik-frantsuz muallifi, rejissyor va ssenariy muallifi (1914 yilda tug’ilgan).
● 1981 yil — Uolles Xarrison, amerikalik me’mor, Harrison & Abramovitz asoschilaridan biri (1895 yilda tug’ilgan).
● 1982 yil — Marti Feldman, ingliz aktyori va hajvchi
?TARIXIY VOQEALAR?
●1244 — Rim Papasi Innokent IV Lionga birinchi Lion kengashiga tashrif buyurdi.
● 1409 yil — Leypsig universiteti ochildi.
● 1697 — Londonda Avliyo Pol sobori muqaddas qilingan.
●1763 yil — Rod-Aylendning Nyuportdagi Touro ibodatxonasini bag’ishlash, Qo’shma Shtatlar bo’ladigan birinchi ibodatxona.
● 1766 yil — Shvetsiya parlamenti Shvetsiyadagi matbuot erkinligi to’g’risidagi qonunni tasdiqladi va uni asosiy qonun sifatida amalga oshirdi va shu bilan so’z erkinligi bilan dunyoda birinchi bo’ldi.
● 1804 yil — Parijdagi Notr-Dam soborida Napoleon Bonapart o’zini frantsuzlar imperatori deb tan oldi.
● 1805 yil — Uchinchi koalitsiya urushi: Austerlitz jangi: Napoleon Bonapart boshchiligidagi frantsuz qo’shinlari qo’shma rus-avstriyalik qo’shinlarni qat’iy mag’lubiyatga uchratishdi.
● 1823 — Monro doktrinasi: Birlik holatidagi xabarda AQSh prezidenti Jeyms Monro kelgusi Evropa mojarolarida Amerikaning betarafligini e’lon qildi va Evropa kuchlarini Amerika qit’asiga aralashmaslik haqida ogohlantirdi.
● 1845 yil — Taqdirning ochiq-oydinligi: Birlik holatidagi xabarda AQSh Prezidenti Jeyms K. Polk Qo’shma Shtatlar G’arbga tajovuzkor ravishda kengayishini taklif qiladi.
● 1848 yil — Frants Iosif I Avstriya imperatori bo’ldi.
● 1851 yil — Frantsiya prezidenti Lui-Napoleon Bonapart Ikkinchi respublikani ag’dardi.
● 1852 yil — Lui-Napoleon Bonapart Napoleon III sifatida frantsuzlar imperatoriga aylandi.
● 1859 yil — Jangarilarni bekor qilish bo’yicha etakchi Jon Braun G’arbiy Virjiniya shtatining Harpers Ferriga 16 oktyabr kuni qilgan bosqini uchun osilgan.
● 1865 yil — Alabama AQSh Konstitutsiyasiga 13-tuzatishni, keyin Shimoliy Karolina, keyin Jorjiya tomonidan tasdiqlandi va AQSh qullari ikki hafta ichida qonuniy ravishda ozod bo’lishdi.
● 1867 — Bostondagi Tremont ibodatxonasida britaniyalik yozuvchi Charlz Dikkens AQShda o’zining birinchi ommaviy o’qishini o’tkazdi.
● 1899 yil — Filippin-Amerika urushi: «Filippin termopillalari» deb nomlangan Tirad dovoni jangi bo’lib o’tdi.
● 1908 yil — Puyi ikki yoshida Xitoy imperatoriga aylandi.
● 1917 yil — Birinchi jahon urushi: Rossiya va Markaziy kuchlar Brest-Litovskda sulh imzolashdi va Brest-Litovsk shartnomasiga olib boruvchi tinchlik muzokaralari boshlandi.
● 1927 yil — 19 yil Ford Model T ishlab chiqarilishidan so’ng Ford Motor Company Ford Model A ni o’zining yangi avtomobili sifatida namoyish etdi.
● 1930 yil — Buyuk depressiya: Ittifoq davlati xabarida AQSh prezidenti Gerbert Guvver ish o’rinlari yaratish va iqtisodiyotni rag’batlantirishga yordam berish uchun 150 million dollarlik (2019 yilda 2 296 000 000 dollarga teng) jamoat ishlari dasturini taklif qiladi.
● 1939 yil — Nyu-York shahridagi LaGuardia aeroporti ochildi.
● 1942 yil — Ikkinchi jahon urushi: Manxetten loyihasi davomida Enriko Fermi boshchiligidagi guruh birinchi sun’iy o’zini o’zi ta’minlaydigan yadro zanjiri reaktsiyasini boshladi.
● 1943 yil — Ikkinchi Jahon urushi: Luftwaffe tomonidan Italiyaning Bari portiga portlash uyushtirildi, ko’plab yuk va transport kemalari, shu jumladan, Birinchi Jahon urushi davridagi xantal gazining zaxirasini olib ketayotgan Amerikalik SS Jon Xarvi.
● 1947 — 1947 yilgi Quddusdagi tartibsizliklar: Birlashgan Millatlar Tashkilotining Falastinga bo’linish rejasiga javoban Quddusda tartibsizliklar boshlandi.
● 1949 yil — Odamlar savdosiga qarshi kurashish va boshqalarning fohishabozligini ekspluatatsiya qilish to’g’risidagi konventsiya qabul qilindi.
● 1950 yil — Koreya urushi: Ch’ongch’on daryosi jangi tugadi, Xitoyning qat’iy g’alabasi bilan BMT kuchlari Shimoliy Koreyadan butunlay chiqarib yuborildi.
● 1954 yil — Sovuq urush: Qo’shma Shtatlar Senati Jozef Makkartini «Senatni sharmandalik va obro’sizlantirishga olib keladigan xatti-harakatlar uchun» tanqid qilish uchun 65 ga qarshi 22 ga ovoz berdi.
● 1954 yil — Vashingtonda AQSh va Tayvan o’rtasida Xitoy-Amerika o’zaro mudofaa shartnomasi imzolandi.
● 1956 yil — Granma Kubaning Oriente viloyati qirg’og’iga etib bordi. Fidel Kastro, Che Gevara va 26 iyul harakatining boshqa 80 a’zosi Kuba inqilobini boshlash uchun tushishdi.
● 1957 yil — Birlashgan Millatlar Tashkiloti Xavfsizlik Kengashining Kashmir mojarosiga oid 126-sonli qarori qabul qilindi.
● 1961 yil — Kuba etakchisi Fidel Kastro milliy miqyosda efirga uzatilgan nutqida o’zining marksist-leninchi ekanligi va Kuba kommunizmni qabul qilmoqchi ekanligini e’lon qildi.
● 1962 yil — Vetnam urushi: AQSh prezidenti Jon F. Kennedining iltimosiga binoan Vetnamga safaridan so’ng, AQSh Senatining ko’pchilik etakchisi Mayk Mensfild urushning borishi to’g’risida salbiy fikr bildirgan birinchi amerikalik rasmiyga aylandi.
● 1970 yil — Qo’shma Shtatlarning atrof-muhit bo’yicha Protatsiya agentligi o’z faoliyatini boshlaydi.
● 1971 yil — Abu-Dabi, Ajman, Fujayra, Sharja, Dubay va Umm al-Kvayn Birlashgan Arab Amirliklarini tashkil etishdi.
● 1975 yil — Laosdagi fuqarolar urushi: Pathet Lao Laos poytaxti Vientianeni egallab oldi, qirol Sisavang Vattanani taxtdan voz kechishga majbur qildi va Laos Xalq Demokratik Respublikasini e’lon qildi.
● 1976 yil — Fidel Kastro Osvaldo Dortikos Torradoning o’rniga Kuba prezidenti bo’ldi.
● 1980 yil — Salvador fuqarolar urushi: to’rt amerikalik missionerlar zo’rlanib o’ldirish guruhi tomonidan o’ldirilgan.
● 1982 yil — Yuta Universitetida Barni Klark doimiy sun’iy yurakni qabul qilgan birinchi odam bo’ldi.
● 1988 yil — Benazir Bhutto Pokiston Bosh vaziri sifatida qasamyod qildi va Islom hukmron bo’lgan davlat hukumatini boshqargan birinchi ayol bo’ldi.
● 1989 yil — Xat Yayning Tinchlik to’g’risidagi bitimi Malayya Kommunistik partiyasi (MCP) va Malayziya va Tailand hukumatlari tomonidan imzolandi va ratifikatsiya qilindi va Malayziyada 20 yildan ortiq davom etgan kommunistik qo’zg’olonga barham berildi.
● 1991 yil — Kanada va Polsha Ukrainaning Sovet Ittifoqidan mustaqilligini tan olgan birinchi davlatlar bo’ldi.
● 1993 yil — Kolumbiyalik narkobaron Pablo Eskobar Medelinda otib o’ldirildi.
● 1993 yil — Space Shuttle dasturi: STS-61: NASA Hubble kosmik teleskopini ta’mirlash vazifasi bilan Space Shuttle Endeavor-ni uchirdi.
● 1999 yil — Buyuk Britaniya Shimoliy Irlandiyadagi siyosiy hokimiyatni Shimoliy Irlandiyaning Ijrochisiga Yaxshi Juma kelishuvidan so’ng topshirdi.
● 2001 yil — 11-bobdagi bankrotlik uchun Enron fayllari.
● 2015 yil — San-Bernardinodagi hujum: Syed Rizvan Faruk va Tashfeen Malik Kaliforniyaning San-Bernardino shahridagi Ichki mintaqaviy markazida 14 kishini o’ldirishdi va 22 kishini yaralashdi.
● 2016 yil — Kaliforniyaning Oakland shahridagi konvertatsiya qilingan, rassomlar jamoasi sifatida xizmat qiladigan omborxonada o’ttiz olti kishi yong’inda vafot etdi.
