Inson insonga har jihatdan zarur.
T. G. ShEVChENKO
Kishi ko‘pgina narsalarsiz ham yashay oladi, lekin tanholikda yashay olmaydi.
L. BERNE
Biri mahv bo‘layotgan joyda ikki kishi birlashib biri-birini qutqarishi mumkin.
O. BALZAK
Kishi jamiyatda yashash uchun yaralgan; uni jamiyatdan ajratib, yakkalab qo‘ysangiz —fikrlari ham almoyi-aljoyi bo‘lib qoladi, xarakteri yomonlashadi, yuragida yuzlab noraso ehtiroslar tug‘iladi, xuddi cho‘lda o‘sgan yovvoyi tog‘olcha singari miyasida bema’ni g‘oyalar tomir yoyadi.
D DIDRO
Kishi odamlarning do‘sti bo‘lmog‘i kerak,— o‘zida va ularda mavjud fazilatlarning bari uchun u odamlardan qarzdordir.
M. GORKIY
Kishi jamiyat uchun yaralgan. U bir o‘zi yashashga layoqatli emas va bir o‘zi yashashga jur’ati yetmaydi.
U. BLEKSTOUN
Kishi uzlatda yashay olmaydi, unga jamoat kerak.
I. GYoTE
Sen qanchalik istaganingda ham, odamzod turmushidan o‘z hayotingni ajratib ololmaysan. Sen u bilan bir jonu bir tansan. Oyoq, qo‘l-ko‘z singari biz o‘zaro aloqa uchun yaralganmiz.
MARK AVRELIY
Odam tabiatan ijtimoiy mavjudotdir.
ARASTU
Tarix davomida hammavaqt va hamma joyda insonni xalq yaratgan.
M. GORKIY
Jamiyatsiz inson o‘zida kamolotga yetishish istagining ojizligi bilan g‘arib bir holga tushgan bo‘lardi. Lekin hammadan ham muhimi — bizning kamolotimiz jamiyatsiz deyarli maqsadsiz bo‘lur edi.
U. GODVIN
Faqat odamlar orasidagina kishi o‘z-o‘zini anglashga qodir.
I. GYoTE
Inson odamlar orasidagina odam bo‘la oladi.
I. VEXER
Muloqot kishini go‘zallashtirib, unga ulug‘vorlik baxsh etadi; jamoat ichida odam har qanday soxtagarchilikni yig‘ishtirib qo‘yib, o‘zini beixtiyor boshqacha tutadi.
L. FEYERBAX
Yakka odam uzlatda qolgan Robinzon singari ojizdir; faqat boshqalar bilan hamkorlikdagina u ko‘p ishlarni qila olishi mumkin.
A. ShOPENGAUER
Kishining tanho qolishi, ayniqsa, u yakka o‘zi ishlasa behad yomon; agar u biron-bir narsaga erishmoqchi bo‘lsa, unga ham-dardlik va ma’naviy yordam kerak.
I. GYoTE
Kishi agar faqat o‘z-o‘zi bilan yashashga majbur bo‘lsa va faqat o‘zi haqida o‘ylasa, u behad azob chekishi muqarrar.
B. PASKAL
Erdan sug‘urib olinib, qumli sahroga tashlang‘an giyoh halok bo‘lganidek, shaxs baxti ham jamiyatdan tashqarida bo‘lmaydi.
A. N. TOLSTOY
Aynan boshqalarning xayrixohligidan bahra topg‘an holdagina hayot nash’ali bo‘ladi.
I. GYoTE
Agar odamlar senga xalaqit bersalar, u holda sen uchun yashashning ma’nosi qolmaydi. Odamlardan uzoqlashish esa o‘z-zini o‘ldirish bilan teng.
L. N. TOLSTOY
Ko‘pchilikdan ayrilib, o‘zini tan olinmagan iste’dod yoki olimaqom daho hisoblovchilarning holiga voy. Jamoa hamisha kishining martabasini ulug‘ qiladi va hayotini mustahkam izga soladi.
N. A. OSTROVSKIY
Shaxsiyatparastlik — oshkora ojizlikdir.
M. M. PRIShVIN
Shaxsiyatparastlik yoki o‘zicha jamiyatdan ayrilib qolish, bizning tasavvurimizcha, o‘z-o‘zini o‘ldirishdek bema’nilikdir.
A. N. TOLSTOY
Kim, boshqa odamlarsiz kunimni o‘tkaza olaman, desa xato qiladi, lekin kimki odamlarga mensiz qiyin bo‘ladi, deb o‘ylasa, undan battar xato qiladi.
F. LAROShFUKO
Kishi qanchalik iste’dodli bo‘lmasin, baribir kollektiv hamisha donoroq va qudratliroqdir.
N. A. OSTROVSKIY
Tanholik bir me’yordagi qon aylanishiga muhtoj sog‘lom organizmga muvofiq kelmaydi. Kollektiv bilan birlashib ketishni o‘rganish kerak, bu esa o‘zlikni asrab qolishga xalal bermaydi.
R. ROLLAN
Kollektiv — qandaydir notayin to‘da emas. U o‘z shaxsiyatiga ega kishilarni birlashtirgan boy xazinadir.
V. A. SUXOMLINSKIY
Kollektivning tarbiyaviy kuchi haqida g‘amxo‘rlik qilish — bu kollektivdagi har bir kishining ma’naviy boyligi va kamoloti haqida, o‘zaro munosabatlarning boyishi haqida qayg‘urishdan boshqa narsa emas.
V. A. SUXOMLINSKIY
Shaxs kollektiv bilan qo‘shilib o‘zligini yo‘qotmaydi. Aksincha, u kollektivda ma’naviyat va kamolotning gultojiga aylanadi.
A. BARBYuS
Jamiyat boyligi uni tashkil etgan shaxslarning rango-rangligidan tarkib topadi, chunki tarbiyaning oliy maqsadi — insonning o‘zi.
V. A. SUXOMLINSKIY
Har qanday kishi ham odamlardan o‘zini ajratadigan emas, balki ularga bog‘laydigan ishlarni qilish zarurligini biladi.
L. N. TOLSTOY
Boshqa odamlardan o‘zini ayirgan odam o‘z baxtiga zomin bo‘ladi, chunki o‘zini qanchalik ayirsa, hayoti shunchalik yomonlashadi.
L. N. TOLSTOY
Biz hayotimizning har bir soniyasida boshqa odamlardan bizni nima ayirayotganini emas, balki ular bilan bizni nima uyg‘unlashtirayotganini qidirishimiz lozim.
J. RESKIN
Ayrim kishining yoxud ayrim millatning farovonligi barcha uchun mushtarak farovonlik bilan uzviy bogliq.
A. BARBYuS
Umum farovonligi uchun xizmat qilish istagi qalbning zaruriy ehtiyojiga, shaxsiy baxt shart-sharoitiga aylanishi kerak.
A. P. ChEXOV
Inson ijtimoiy, davlat manfaatlariga qanchalik keng naf keltirsa, u shunchalik kamolotga yetishgan bo‘ladi.
D. I. MENDELEEV
Boshqalarga yorqin nur bo‘lish, o‘zingga ham nur taratishing — inson erishishi mumkin bo‘lgan oliy baxt shudir. Shundagina inson azobdan ham, og‘riqdan ham, g‘amdan ham, muhtojlikdan ham qo‘rqmaydi. Shundagina u hayotni chinakamiga sevishni endigina o‘rgangan bo‘lishiga qaramay, o‘limdan ham qo‘rqmaydi.
F. E. DZERJINSKIY
Xalq uchun mehnat qilish — kechiktirib bo‘lmaydigan vazifadir.
V. GYuGO
Agar kishi faqat o‘zi uchun mehnat qilsa, ehtimol, u mashhur olim, buyuk donishmand, ajoyib shoir bo‘lishi mumkin, lekin hech qachon tom ma’nodagi kamolotga erishgan ulug‘ inson bo‘lolmaydi.
K. MARKS
Kimning qalbi hamma uchun tepayotgan bo‘lsa, u odam chinakam buyukdir.
R. ROLLAN
Baxtimiz mukammal bo‘lishi uchun atrofimizdagi odamlarning xayrixohligi va yordamiga muhtojmiz, atrofimizdagi odamlar esa biz ularning baxti yo‘lida ter to‘kishga qay darajada tayyor tursak, ular ham shu darajada bizni sevish va hurmat qilish, rejalarimizda yordamlashish, bizning baxtimiz yo‘lida ter to‘kishga rozi bo‘ladilar, bu zaruriy aloqani ma’naviy burch, ma’naviy vazifa deb ataydilar.
P. GOLBAX
