Кітаптың адам өміріндегі, адамзат қоғамының рухани дамуындағы алатын орны ежелден белгілі. Ол өмірдің қиялын байытады, дүниені тануда маңызды құрал қызметін атқарады, жанға рухани азық береді, нұрға бөледі. Бүгінгі таңда жалпы білім беретін мектеп кітапханаларының басты мақсаты – жас ұрпақты отансүйгіштік рухта тәрбиелеу, ұлттық-рухани құндылықтарымызды сақтау, халқымыздың мәдени мұрасын зерделеу, кітап оқу мәдениетін қалыптастыру, шығармашыл, білімді, тәрбиелі. және еркін, өмірге құштар, тәуелсіз ойлы жеке тұлғаны дамыту.
Оқушылардың жеке тұлға болып қалыптасуын үлгілі ұйымдастыруда кітаптың алар орны ерекше екені белгілі. Балалардың оқуын әлеуметтік-психологиялық зерттеу оқырман топтарының жас ерекшеліктерін анықтауға мүмкіндік береді. Ол мектеп жасына дейінгі оқырмандар, кіші мектеп жасындағы оқырмандар, жасөспірімдер мен жасөспірімдер болып бөлінеді.
Бастауыш мектеп кезеңі баланың әлеуметтік дамуының бастапқы кезеңі болып табылады, бұл кезеңде өмірдің әртүрлі аспектілерімен қарым-қатынасты қалыптастыру және мәдениет әлеміне қадам жасау процесі басталады. Бала жеті жасқа толғанда мектеп жасына дейінгі кезең аяқталады. Осы жасқа дейін жеткен негізгі жетістіктер – баланың адамзат мәдениетіне байланысты дүниені түсінуі, балалардың адамдармен жағымды қарым-қатынас жасау дағдыларын меңгеруі. Мектепке дейінгі кезеңнің соңына қарай балалар білім алуға және жеке тұлға ретінде қалыптасуына дайындықтың жоғары деңгейіне жетеді, бұл оларға мектепте уақытша оқуға мүмкіндік береді.
Бала кітап оқуды білгенде ғана оның рухани өмірінде маңызды рөл атқаратыны белгілі. Ол үшін кітап баланың рухани, ақыл-ой, эстетикалық дамуына бағыт-бағдар беріп, рухани байытуы керек. Бірінші серпін – отбасында балаға оқылған бірінші кітап болса, екіншісі – баланың ата-анасының оқығанын естіп, көркем бейнелердің сұлулығын сезінуі. Бұл баланың кейінгі, жасөспірімдік рухани өмірінің барлық салаларына, жұмысына, ойынына, музыкасына, балалар шығармашылығына қатысты және оның өмірінің барлық аспектілерін қамтуы керек.
Студент кітапханаға мүше болған алғашқы күннен бастап оның оқуына кітапханашы жауапты болады. Балалардың кітап оқуы өте маңызды, өйткені балалық шағында оқыған кітап өмір бойы есте сақталады және баланың кейінгі дамуына әсер етеді. Баланы ойланып оқуға, оқығанын іс жүзінде қолдана білуге үйрету керек. Ұсынылған әдебиеттер арқылы кітапханашы өз оқушыларының бойында жоғары адамгершілік және эстетикалық қасиеттерді тәрбиелейді, олардың интеллектуалдық ой-өрісін кеңейтеді, оқырмандардың оқу және практикалық қоғамдық әрекетіне оң әсер етеді.
Біріккен Ұлттар Ұйымының Білім, ғылым және мәдениет мәселелері жөніндегі ұйымы (ЮНЕСКО) мен Мектеп кітапханаларының ақпараттық қызметі арнайы мәлімдемесінде: «Білім - халықтар мен ұлттар арасындағы бейбітшілік пен өзара түсіністікті нығайтудың маңызды факторы» деп атап өтті. Шынында да, мектеп ARMI және кітапхана мектептегі білім беру бағдарламасын жүзеге асыруда жалпы кітапхана желісінің бөлігі ретінде қажет.
Оқырман-балаға мақсатты педагогикалық әсер ету жеке тұлғаның жас және ерекше психологиялық ерекшеліктерін есепке алуға негізделген. Бір жастағы балалардың оқуында ерекше айырмашылық болады. Дегенмен, балалық шақтың әрбір кезеңінде оқудың өзіндік ерекшеліктері, оқу сапасының нақты белсенділігі көрінеді: белгілі бір бағалау критерийі; оқырман сұрағы және оның мазмұны, кеңдігі, тұрақтылығы, әдебиетке жүгіну себептері және т.б.
Кітап оқуды үйрету кітапқа деген сүйіспеншілікті оятудан басталады. Сонымен бірге, жастайынан балаларға көңіл бөліп, балаларға арнап шығарылатын әдемі, жинақы, түрлі-түсті кітаптармен қамтамасыз ету керек. Бастауыш мектеп, әсіресе бірінші сынып оқушылары көп сұрақ қоя отырып, бәріне қызығатын болады. Бұл мұғалімдер мен кітапханашылардың ынтымақтастығын қажет етеді. Білімнің асыл қазынасы саналатын кітапхананы пайдалану барысында ұстаздар балалар әдебиетіне, қызықты анықтамалықтарға, энциклопедияларға, мультимедиялық өнімдерге, электронды мәліметтер қорына, кітап көрмелеріне сілтеме жасап, балаларға тың мәліметтерді жеткізуі қажет. Сонымен қатар, оқушыларға сабақтағы сұрақтардың жауабын көбірек кітаптарды пайдалана отырып табуға болатыны туралы түсінік беру тиімді.
