● Miloddan avvalgi 497 yil — qadimgi Rimda birinchi Saturnaliya festivali nishonlangan.
● 546-yil — Rimni qamal qilish: Totila podshoh ostidagi ostrogotlar Vizantiya garnizoniga pora berish orqali shaharni talon-taroj qildilar.
● 920-yil — Romanos I Lekapenos voyaga etmagan Konstantin VII ning hamraisi imperatori bo’ldi.
● 942-yil — Normandiyalik Uilyam I o’ldirildi.
● 1398-yil — Sulton Nosir-u Din Mehmudning Dehlidagi qo’shinlari Temur tomonidan mag’lubiyatga uchradi.
● 1538-yil — Papa Pol III Angliyalik Genri VIIIni quvib chiqardi.
● 1583-yil — Köln urushi: Bavariya Ernesti boshchiligidagi kuchlar Godesberg qamalida Gebhard Truchsess von Valdburg boshchiligidagi qo’shinlarni mag’lub etishdi.
● 1835-yil — Nyu-Yorkdagi ikkinchi katta yong’in Nyu-York shahrining moliyaviy okrugining 50 gektar maydonini (200,000 kvadrat metr) yo’q qildi.
● 1862-yil — Amerika fuqarolar urushi: General Uliss S. Grant Tennesi, Missisipi va Kentukki qismlaridan yahudiylarni haydab chiqargan 11-sonli umumiy buyruq chiqardi.
● 1865-yil — Frants Shubert tomonidan tugallanmagan simfoniyaning birinchi namoyishi.
● 1907-yil — Ugyen Vanchak Butanning birinchi qiroli sifatida taxtga o’tirdi.
● 1918-yil — Darvin qo’zg’oloni: Avstraliyaning Shimoliy hududi Darvin shahridagi 1000 ga qadar namoyishchilar hukumat uyiga yurish qilishdi.
● 1919-yil — Urugvay Buenos-Ayresdagi mualliflik huquqi to’g’risidagi shartnomani imzoladi.
● 1926-yil — Antanas Smetona Litvada hokimiyatni o’z qo’liga oldi, chunki 1926 yilgi davlat to’ntarishi muvaffaqiyatli bo’ldi.
● 1927-yil — hindistonlik inqilobchi Rajendra Lahiri rejalashtirilgan sanadan ikki kun oldin, Hindistonning Uttar-Pradesh shtatidagi Gonda qamoqxonasida osib qo’yilgan.
● 1928-yil — Hind inqilobchilari Bhagat Singh, Suxdev Thapar va Shivaram Rajguru Lalay Lajpat Rayning politsiya qo’lidan o’lganligi uchun qasos olish uchun Panjob shtatidagi Britaniyalik politsiyachi Jeyms Sondersni o’ldirdilar. Uchalasi 1931 yilda qatl etilgan.
● 1933-yil — Birinchi NFL chempionati o’yini o’tkazildi. O’yin Wrigley Field-da Nyu-York Giants va Chicago Bears o’rtasida bo’lib o’tdi. Ayiqlar 23–21 g’olib bo’lishdi.
● 1938-yil — Otto Xan uranning og’ir elementi, yadro energiyasining ilmiy va texnologik asoslarini ajratishini kashf etdi.
● 1939-yil — Ikkinchi Jahon urushi: Daryo bo’yidagi jang: Admiral Graf Shpini kapitan Xans Langsdorff Montevideo tashqarisida buzib tashlagan.
● 1943-yil — 1882 yilgi qonun bekor qilinib, Magnuson qonuni kiritilgandan so’ng barcha xitoyliklarga yana AQSh fuqarosi bo’lishga ruxsat berildi.
● 1944-yil — Ikkinchi Jahon urushi: Bulge jangi: Malmedi qirg’ini: Amerikaning 285-chi dala artilleriyasini kuzatish bataloni harbiy asirlari Vaffen-SS Kampfgruppe Yoaxim Peiper tomonidan otilgan.
● 1947-yil — Boeing B-47 Stratojet strategik bombardimonchi samolyotining birinchi parvozi.
● 1948-yil — Finlyandiya xavfsizlik politsiyasi kommunistik rahbariyatni avvalgi davlat politsiyasidan olib tashlash uchun tashkil etildi.
● 1950-yil — F-86 Sabre-ning Koreya ustidan birinchi missiyasi.
● 1957-yil — Qo’shma Shtatlar Florida shtatidagi Kanaveral burnida birinchi Atlas qit’alararo ballistik raketasini muvaffaqiyatli uchirdi.
● 1960-yil — Efiopiyadagi imperator Xayl Selassiyga sodiq qo’shinlar 13 dekabrda boshlangan to’ntarishni bostirishdi va Braziliyadan qaytib kelgandan keyin hokimiyatni o’z rahbariga qaytarishdi. Xayl Selassi o’g’lini har qanday aybidan ozod qiladi.
● 1960-yil — Myunxenning C-131 halokati: bortdagi 20 nafar yo’lovchi va ekipaj hamda erdagi 32 kishi halok bo’ldi.
● 1961-yil — Niteroy tsirkidagi yong’in: Braziliyaning Rio-de-Janeyro shahridagi Niteroy shahrida Gran Circus Norte-Americano konserti paytida yong’in sodir bo’lib, 500 dan ortiq odam halok bo’ldi.
● 1967-yil — Avstraliyaning Bosh vaziri Garold Xolt, Viktoriya shtatidagi Portseya yaqinida cho’milish paytida g’oyib bo’ldi va suvga cho’kib ketgan deb taxmin qilinmoqda.
● 1969-yil — Moviy kitob loyihasi: Amerika Qo’shma Shtatlari havo kuchlari NUJlarni o’rganishni yopdi.
● 1970-yil — Polsha noroziligi: Gdiniyada askarlar poezdlardan chiqayotgan ishchilarga qarata o’q uzdilar va o’nlab odamlarni o’ldirdilar.
● 1973-yil — Rimdagi Leonardo da Vinchi
● 1981-yil — Amerikalik brigada generali Jeyms L. Dozier Italiyaning Verona shahrida joylashgan Qizil brigadalar tomonidan o’g’irlab ketilgan.
● 1983-yil — Vaqtinchalik IRA a’zolari Londondagi Harrods univermagida avtomashinani portlatishdi. Uch politsiya xodimi va uch tinch fuqaro halok bo’ldi.
● 1989-yil — Ruminiya inqilobi: Ruminiyaning Timisoara shahrida norozilik namoyishlari davom etmoqda, tartibsizliklar Ruminiya Kommunistik partiyasi okrug qo’mitasi binosiga bostirib kirib, uni yoqib yuborishga urinishgan.
● 1989-yil — Fernando Kollor de Mello Braziliya Prezidenti saylovining ikkinchi bosqichida Luiz Inácio Lula da Silvani mag’lubiyatga uchratdi va deyarli 30 yil ichida birinchi bo’lib demokratik tarzda saylangan Prezident bo’ldi.
● 2003-yil — Sohamda sodir etilgan qotillik sudi Londonning Old Beylida yakunlandi, Yan Xantli ikki qotillikda aybdor deb topildi. Uning qiz do’sti Maksin Karr adolat yo’lini buzganlikda aybdor deb topildi.
● 2003-yil — Brayan Binni boshqargan SpaceShipOne o’zining birinchi kuchli va birinchi ovozdan tez parvozini amalga oshirdi.
● 2005-yil — Gonkongning Van Chay shahrida Jahon Savdo Tashkilotiga qarshi namoyishchilarning g’alayonlari.
● 2005-yil — Jigme Singye Vanchak Butan qiroli sifatida taxtdan voz kechdi.
● 2009-yil — MV Denni F II Livan qirg’og’ida cho’kib ketdi, natijada 44 kishi va 28000 dan ortiq hayvon halok bo’ldi.
● 2010-yil — Muhammad Buazizi o’zini yoqib yubordi. Ushbu harakat Tunis inqilobi va kengroq Arab bahori uchun katalizator bo’ldi.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
? TAVALLUD TOPGANLAR ?
● 1239-yil — Kujō Yoritsugu, yapon shōgun (1256-yilda vafot etgan).
● 1267-yil — Yaponiya imperatori Go-Uda (1324-yilda vafot etgan).
● 1554-yil — Bavariya Ernesti, Rim katolik yepiskopi (1612-yilda vafot etgan).
● 1556-yil — Abdul Rahim Xon-I-Xana, pokistonlik-hind shoiri (1627-yilda vafot etgan).
● 1616-yil — Rojer L’Estrange, inglizcha risola va muallif (1704-yilda vafot etgan).
● 1619-yil — Reyn shahzodasi Rupert (1682 yil vafot etgan).
● 1632-yil — Entoni Vud, ingliz tarixchisi va muallif (1695 yil vafot etgan).
● 1685-yil — Tomas Tikell, ingliz shoiri (1740 yil vafot etgan).
● 1699-yil — Sharl-Lui Mion, frantsuz bastakori va o’qituvchisi (1775-yilda vafot etgan).
● 1706-yil — Émilie du Shatelet, frantsuz matematikasi va fizigi (1749 yilda vafot etgan) [4]
● 1778-yil — Xemfri Devi, ingliz kimyogari va fizigi (1829-yilda vafot etgan).
● 1796-yil — Tomas Chandler Haliburton, kanadalik sudya va siyosatchi (1865 yil vafot etgan).
● 1797-yil — Jozef Genri, amerikalik fizik va muhandis (1878 yilda vafot etgan).
● 1807-yil — Jon Grenlif Uittier, amerikalik shoir va faol (1892 yil vafot etgan).
● 1840-yil — Nozu Michitsura, yapon feldmarshali (1908 yil vafot etgan).
● 1873-yil — Ford Madoks Ford, ingliz yozuvchisi, shoir va tanqidchi (1939 yil vafot etgan).
● 1874-yil — Uilyam Lion Makkenzi King, kanadalik iqtisodchi va siyosatchi, Kanadaning 10-bosh vaziri (1950 yilda vafot etgan).
● 1881-yil — Obri Folkner, janubiy afrikalik-ingliz kriketchi va murabbiy (1930-yilda vafot etgan).
● 1892-yil — Sem Barri, amerikalik basketbolchi va murabbiy (1950 yilda vafot etgan).
● 1893-yil — Charlz C. Benks, ingliz kapitani va uchuvchi (1971 yil vafot etgan).
● 1894-yil — Patrik Flinn, irlandiyalik amerikalik yuguruvchi va askar (1969 yilda vafot etgan).
● 1894-yil — Vim Shermerxorn, gollandiyalik kartograf, muhandis va siyosatchi, Niderlandiyaning bosh vaziri (1977 yil vafot etgan).
● 1895-yil — Jerald Patterson, avstraliyalik tennischi (1967 yil vafot etgan).
● 1903-yil — Erskine Kolduell, amerikalik yozuvchi va qissa yozuvchisi (1987 yil vafot etgan).
● 1903-yil — Rey Nobl, ingliz bandleyderi, bastakor va aktyor (1978 yil vafot etgan).
● 1905-yil — Muhammad Hidayatulloh, Hindistonning 11-bosh sudyasi va siyosatchi, Hindistonning 6-vitse-prezidenti (1992 yil vafot etgan).
● 1910-yil — Sy Oliver, amerikalik qo’shiq muallifi va karnay chaluvchi (1988 yil vafot etgan).
● 1912-yil — Edvard Shott, baron Glenamara, ingliz kapitani va siyosatchisi, Kengashning Lord prezidenti (2012 y. Vafot etgan).
● 1913-yil — Burt Baskin, amerikalik tadbirkor, Baskin-Robbins asoschilaridan biri (1967 yilda vafot etgan).
● 1914-yil — Mushtaq Ali, hindistonlik kriketchi (2005 yil vafot etgan).
● 1916-yil — Penelopa Fitsjerald, ingliz yozuvchisi va shoiri (2000 yil vafot etgan).
● 1921-yil — Lore Berger, nemis-shveytsariyalik muallif va tarjimon (1943 yil vafot etgan).
● 1922-yil — Alan Vorxiz, amerikalik muhandis va akademik (2005 yil vafot etgan).
● 1923-yil — Jaroslav Pelikan, amerikalik tarixchi va olim (2006 yil vafot etgan).
● 1926-yil — Rey Jablonski, amerikalik beysbolchi (1985 yil vafot etgan).
● 1926-yil — Jon Xans Krebs, amerikalik huquqshunos va siyosatchi (2014 yil vafot etgan).
● 1926-yil — Stiven Lyuis, ingliz aktyori, rejissyor, ssenariy muallifi va dramaturg (2015 yilda vafot etgan).
● 1927-yil — Richard Long, amerikalik aktyor va rejissyor (1974 yil vafot etgan).
● 1927-yil — Edvard Menili, amerikalik rassom va haykaltarosh (2012-yilda vafot etgan).
● 1928-yil — Merilin Bek, amerikalik jurnalist (2014 yil vafot etgan).
● 1928-yil — Eli Beeding, amerikalik kapitan va uchuvchi (2013 y. Vafot etgan).
● 1928-yil — Doyl Konner, amerikalik fermer va siyosatchi, Florida shtatining 7-qishloq xo’jaligi komissari (2012 yilda vafot etgan).
● 1929-yil — Uilyam Safir, amerikalik jurnalist va muallif (2009 yil vafot etgan).
● 1930-yil — Bob Guccione, amerikalik fotograf va noshir, Penthouse (2010 yil vafoti) ga asos solgan.
● 1930-yil — Armin Myuller-Stal, nemis aktyori va rassomi
● 1930-yil — Doroti Rou, avstraliyalik psixolog va muallif (vafot 2019).
● 1931-yil — Jerald Finnerman, amerikalik rejissyor va operator (2011 yil vafot etgan).
● 1931-yil — Deyv Madden, kanadalik amerikalik aktyor (2014 yil vafot etgan).
● 1931-yil — Jeyms Makgau, amerikalik neyrobiolog va psixolog
● 1932-yil — Jon Bond, ingliz futbolchisi va menejeri (2012-yilda vafot etgan).
● 1936-yil — Tommi Stil, ingliz qo’shiqchisi, gitara chaluvchisi va aktyor