19-may Yer Galleya kometasi dumi orqali o’tgan kun

DO`STLARGA ULASHING:

Dumli yulduz Galleya — kometalarning eng ommabopi. U  quyosh atrofida  74 yildan  79 yilgacha  davriylik  bilan o’ta chuziq  elliptik orbitada harakat qilyapti. 1835-yilda kometa  paydo bo‘lgan  vaqtida   spektral analiz yordami bilan   kometa  atmosferasi  tarkibida sian molekulyar  tasmalari,  buguvchi gaz va boshqa boglanmalar borligi  aniqlangan. Shuning uchun  Yer atmosferasining  odamlar sog‘lig‘i uchun  xavfli zaharli  kometa  gazlari bilan  zaharlanishi xaqidagi  mish-mishlar tez tarqalgan. Astronomlar oldindan aytganidek, 1910-yili 19-may Yer Galleya kometasi dumi bilan «to‘qnashdi». Biroq hatto eng aniq  o‘lchov  anjomlar ham yer atmosferasida hech qanday antiqa o‘zgarishlarni sezmadi, qaysiki  shu voqyea  bilan bog‘lash  mumkin bo‘lsa. Shuning uchun 1910-yili may oyida ko‘pchilik mamlakatlarda bo‘lib o‘tgan qo‘rquv to‘lqini hech qanday asosga ega bo‘lmagan. Galleya kometasi  dumi   orqali o‘tib, yer  o‘ziga hos zond  rolini  ijro etgan. Ta’kidlash kerak,  yer bir necha bor kometa  dumlaridan o‘tgan, va natija doimo  bir xil  — yer atmosfersi jarayonlariga  kometa dumi moddalari  hech qanday ta’sir  ko‘rsatmagan. Astronomlar va ko‘plab dunyo aholisi Galleya kometasining  dumida va boshida  ro‘y berayotgan hamma o‘zgarishlar ortidan diqqat bilan kuzatdilar. Kuzatishlar  davrida  uning  mingdan  ortiqroq  astronegativi  olindi, yuzlab  spektrogrammlar, bir necha  yuzlab kometa  rasmlari  va  ko‘p sonli har xil paytlarda kometaning  ekvatorial  koordinatalari ta’rifi qilindi. Bu badavlat material barchasi  kometa orbitasida harakatlari  fe’l-atvorini  butun tafsilotlari bilan tekshirishga, uning  boshi  va dumi tuzilishiga oid o‘ziga xos hususiyatlarini, kimyoviy tarkibini  o‘rganishga, hamda kometa  yadrosi  va atrofdagi uning atmosferasi qator boshqa jismoniy ko‘rsatkichlarini olishga yul ochdi. Xatto san’atchilar ham foydalanishdi. Yevropada va Rossiyada darhol bir qancha rassomlar  osmonda  qurollanmagan ko‘z bilan  deyarli bir  oy  durust ko‘rinadigan ob’yekt suratini yaratdilar. Galleya dumli yulduz  — qurollanmagan ko‘z bilan ko‘rinadigan, yolg‘iz kichik davrli  dumli yulduz. So‘nggi ko‘rinishi   1986-yili fevralda bo‘lgan edi; keyingisi mutaxassislarning  hisoblari bo‘yicha 2061-yil o‘rtasida bo‘ladi.