ДОСТАРЫМЕН БІРГЕ АКЦИЯ:
Әрбір баланың қалыпты өсуі мен дамуы үшін жеткілікті қоректік заттар қажет. Жас ерекшеліктеріне қарай майдың, ақуыздың және көмірсулардың арақатынасы мен сапасы организмнің қажеттілігін қанағаттандыруға жеткілікті болуы керек. Сонымен қатар, диетадағы витаминдер мен минералдардың ағзаға және мүшелердің өсуіне маңызы зор. Ерте балалық шақтағы ең көп таралған тапшылық жағдайы - гипокальциемия (кальций тапшылығы). Балалардағы кальций тапшылығы кенеттен сүйек сынуы, құрысулар, сүйек пен жүйке жүйесінің дамуының кешігуі сияқты ауыр асқынуларға әкелуі мүмкін.
Кальций тапшылығының себептері
Баланың денесінде кальцийдің қалыпты деңгейі болуы үшін диетадағы кальцийдің тәуліктік мөлшері 500-1000 мг болуы керек. Емшек сүтімен қоректенетін нәрестелер емшек сүтінен жеткілікті мөлшерде кальций алады және осы кезеңде қосымша кальций қоспалары қажет болуы мүмкін. Қандағы кальцийдің айтарлықтай төмендеуі балалардағы рахитке және оның асқынуына әкеледі. Жоғарыда айтылғандай, емшек сүтімен қоректенетін нәрестелер кальцийді ана сүтінен алады, яғни анасы тұтынатын өнімдер кальцийге бай болуы керек.
Балалық шақтың бірінші жылында кальций тек тамақпен бірге аз қабылдаудан ғана емес, сонымен қатар бала ағзасында D3 витаминінің жетіспеушілігінен де жетіспейді. D3 витамині кальцийді сіңіруде маңызды рөл атқарады. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының нұсқауларына сәйкес, әрбір емшек сүтімен қоректенетін бала D3 витаминін ерітінді түрінде, сонымен қатар күзгі-қысқы кезеңде алуы керек. Көктемгі-жазғы маусымда D3 витамині күн сәулесінің әсерінен баланың денесінде дербес синтезделеді. Осы кезеңде қосымша витаминдерді қабылдау оның ағзадағы мөлшерінің жоғарылауына әкеледі, бұл гипервитаминозға әкелуі мүмкін.
Балалық шақтың кейінгі кезеңдерінде гипокальциемия көбінесе асқазан-ішек жолдарының ауруларымен (гастрит, колит, ішек дисбиозы және т.б.), кейбір препараттарды қабылдау нәтижесінде асқазанның сіңіру функциясының бұзылуы (антацидтер, сорбенттер) нәтижесінде пайда болады.
Кальцийдің қалыпты мөлшері жасына байланысты
- Туылғаннан 6 айға дейін - 400-500 мг;
- 7 айдан 1 жылға дейін - 700-700 мг;
- 1 жастан 10 жасқа дейін - 700-900 мг.
Кальций тамақ арқылы ағзада жиналмайды. Өйткені кальцийдің артық мөлшері ішек пен бүйрек арқылы шығарылады. Қосымша қабылданған кальцийдің артық мөлшері бүйректе жиналып, тастың пайда болуына әкелуі мүмкін.
Гипокальциемияның клиникалық көрінісі
Әлі жүруді үйренбеген балаларда кальций тапшылығын тек дәрігер ғана анықтай алады. Емшек сүтімен қоректенетін балаларда кальций тапшылығының алғашқы белгілері болуы мүмкін:
- Шамадан тыс терлеу, әсіресе бастың жоғарғы жағында;
- Жастықпен жиі байланыста болатын бастың аймақтарында шаштың түсуі;
- Тремор (штамм) жағдайы - жылау кезінде иек аймағы;
- Қатты дыбыстарды естігенде тітіркену және жылау.
Егер кальций тапшылығы бала отыра және жүре бастаған кезеңге сәйкес келсе, омыртқаның патологиялық қисықтары мен қисықтары пайда болады. Балалық шақтың кейінгі кезеңдерінде гипокальциемия кезінде сүйек сынғыштығының жоғарылауы, тырнақтардың миграциясы, ауыз бұрышындағы жарықтар, конвульсиялар, анемиялар, буындардың деформациясы байқалады.
Денедегі кальцийдің жетіспеушілігін және құрысулардың басталуын анықтау үшін кейбір сынақтарды қолдануға болады:
- Баланың аузының бұрышына саусақ ұшымен жеңіл тигізсе, баланың аузы дірілдейді, бұл кальций тапшылығының белгісі;
- Егер баланың иық сүйегінің ортаңғы үштен бір бөлігін қолмен қысса, баланың саусақтары дірілдейді. Бұл жағдай баланың денесінде кальций тапшылығының ауыр деңгейін көрсетеді.
Кальций тапшылығының салдары
Кальций баланың дамуы мен қалыпты өсуі үшін маңызды элемент болып табылады. Қоректік заттардың жеткіліксіз қабылдануы немесе асқазан-ішек жолдарының сіңірілуінің бұзылуы балаларда рахитке әкелуі мүмкін. Аурудың бірнеше кезеңдері бар және олардың әрқайсысы әртүрлі жолдармен көрінеді - рахиттің ерте кезеңдерінде балаларда кальций тапшылығының жалпы белгілері пайда болады: терінің гипергидрозы (шамадан тыс терлеу), жоғары қозғыштық (конвульсиялар, конвульсиялар) ), шаштың түсуі. ұзақ байланыс нәтижесінде. Аурудың осы кезеңінде сүйек жүйесі тарапынан деформациялар байқалмайды.
Арнайы ем болмаған жағдайда рахит келесі деңгейге көтеріледі. Бұл ең алдымен диспепсиялық синдромдарға (құсу, тәбеттің төмендеуі, диарея) және сүйектің өзгеруіне байланысты. Бұл кезде іштің алдыңғы қабырғасы бұлшықеттерінің тонусының төмендеуі нәтижесінде – «бақа» іштің пайда болуы. Балаларда сүйек жүйесі бойынша бас сүйегінің асимметриясы, омыртқалардың жабылмауы, шеттерінің жұмсаруы, төс сүйегінің деформациясы (кеуде кеудесі), омыртқаның қисаюы (кифоз, сколиоз), аяқтың деформациясы (Х немесе О) -пішінді аяқ) мұндай өзгерістер анық көрінеді.
Ауруды елемеу және дер кезінде емдемеу баланың мүгедек болып, физикалық және психикалық дамуының артта қалуына әкеледі. Рахиттің ең жиі кездесетін асқынулары: омыртқаның дөрекі деформациясы және қисаюы, бас сүйегінің үлкен болуы, дәмнің өзгеруі, яғни сананың шатасуы, аяқтың қисаюы нәтижесінде жүрудің өзгеруі, кеуде және төстің деформациясы, жүрек пен өкпе қызметінің бұзылуы; жалпақ жамбас (қыздар болашақта босану қиынға соғады), көру өткірлігі (миопия).
Мектеп жасына дейінгі балаларда кальций тапшылығы жиі сүйектердің сынуы түрінде көрінеді. Бұған буындардың деформациясы және анемия жағдайлары қосылады.
Кальций тапшылығының диагностикасы
Рахиттің алғашқы белгілерін немесе құрысулардың басталуын байқасаңыз, дереу дәрігерге хабарласыңыз. Кальцийдің мөлшерін тексеру үшін:
- Жалпы қан анализі, ондағы гемоглобин мөлшері;
- Балалардағы несеппен Сулькович сынамасы арқылы несеппен шығарылатын кальций мөлшерін зерттеу;
- Перифериялық веноздық қандағы кальций мөлшерін тексеру - 6 айға дейінгі балалардағы қалыпты көрсеткіш 2,25-2,5 ммоль / л құрайды.
Балалардағы кальций тапшылығын емдеу және алдын алу
Әйелдің жүктілік кезінде және босанғаннан кейін тұтынатын кальций мөлшері жеткілікті болуы керек. Балалардағы кальций тапшылығының алдын алу оны туған кезден бастау керек. Әрбір жүкті әйел D28 витаминін жүктіліктің 32-3 аптасынан бастап 6-8 апта бойы күн сайын қабылдауы керек. Сәби дені сау туылған кезде де алдын алу мақсатында 2-3 айдан бастап D3 витаминін қабылдауы керек. Күзгі-қысқы кезеңде әрбір дені сау жаңа туған нәрестеге D500 дәруменінің 3 ДБ профилактикалық дозасы рахит ауруының болмауын қамтамасыз етеді. Дәрі-дәрмекті және олардың дозасын таңдауды дәрігер анықтайды. Жасанды диетадағы балаларда D3 дәруменін қолданудан ерекше жағдайлар болуы мүмкін.
D3 дәруменінің әсері организм кальцийді жеткілікті мөлшерде қабылдағанда ғана белгілі. Балалардың диетасында сүт өнімдері (ірімшік, сүзбе, йогурт, сүт), кептірілген жемістер, сүт шоколады сияқты қоректік заттар болуы керек. Д витамині дайын сары майда, сиыр бауыры мен жұмыртқаның сарысында сақталады. Сонымен қатар, рахиттің ерте кезеңдерінде бұлшықет тонусын арттыру және балалардағы ішек жұмысын қалыпқа келтіру үшін әртүрлі ванналарды қабылдау, ашық ауада серуендеу, емдік гимнастика және массаж жасау сияқты шараларды қабылдаған жөн. Қалыпты ішек микрофлорасы бұзылып, дисбиоз пайда болса, пробиотиктер де ұсынылуы мүмкін.
Ағза кальцийді тағаммен жеткілікті мөлшерде алмаса, құрамында кальцийі бар жасанды препараттарды тек дәрігердің нұсқауымен беруге болады. Сондай-ақ, денеде кальцийдің сіңуін арттыратын балық майының капсула препараттарын қолдануға болады. Бауыр жеткіліксіздігін тәуелсіз, өздігінен емдеу ауыр асқынуларға әкелуі мүмкін: іш қатудан бүйрек жеткіліксіздігіне дейін, нәтижесінде балалық шақта несеп-тас ауруының даму қаупі бар. Балаларыңыздың қалыпты өсуі мен дамуына көмектесу үшін айына бір рет отбасылық дәрігеріңізбен кеңесіңіз! Сау бол!