DO`STLARGA ULASHING:
Gidrosfera va suv zahiralari haqida umumiy ma`lumot
Suvning biosfera va xalq xo’jaligi tarmoqlaridagi ahamiyati
Yer kurrasida suvlardan iborat bo’lgan qobiq, gidrosfera deb ataladi. Unga biosferadagi barcha suvlar-okean, dengiz, ko’l, daryo, muzliklar, yer osti suvlari va atmosfera havosi tarkibidagi suv bug’lari kiradi.
Gidrosferaning umumiy suv miqdori taxminan, 1403 mln km3 bo’lib, shundan okean suvlari 1370 mln km3, muzliklar 24 mln km3, yer osti suvlari 8 mln km3, ko’l suvlari 0,23 mln km3, tuproq tarkibidagi suvlar 0,007 mln km3, atmosfera tarkibidagi suv 0,014 mln km3, daryo suvlari 0,002 mln km3 suvni tashkil etadi.
«Biz tiriklikni suvda yaratdik», deyiladi Qur`oni Karimda. Darhaqiqat, suvsiz hayot yo’q! Suv kundalik hayotimizning barcha sohalarida qo’llanilishi bilan boshqa tabiiy resurslaridan tubdan farq qiladi. Ko’mir, neft, gaz va boshqa yoqilg’ilar biri ikkinchisining o’rnini bosishi mumkin, yoki issiqlik energiyasi, elektr energiyasi, atom energiyasi va quyosh energiyasidan foydalanish mumkin. Ammo kundalik hayotimizda suvning o’rnini bosadigan boshqa tabiiy resurs yo’q.
Suvning kundalik hayotimizdagi ahamiyati quyidagilardan iborat:
1.Suv biosferadagi barcha jarayonlarda va, xususan, fotosintez jarayonlarining kechishiga, modda va energiya almashinishiga faol qatnashadi. Masalan, fotosintez jarayonida yiliga 225 mlrd tonna kislorod ajralib chiqadi, qariyb 300 mlrd tonna organik moddalar vujudga keladi.
2.Yer kurrasidagi barcha suv manbalari (okean, daryo, dengiz, ko’l, muzliklar, suv havzalari va boshqalar) sayyoramizda issiqlik rejimini, ya`ni iqlimni tartibga solib turadi.
Gidrosferadagi suv yozda quyosh energiyasini yutib, qishda atrof-muhitni sovib ketishdan muhofaza qiladi. Atmosfera havosi tarkibidagi suv bug’lari esa, quyosh radiasiyasining filtri hisoblanadi.
-
Suv barcha tirik organizmlar uchun yashash vositasidir. Chunki har qanday tirik organizm to’qimalarida ma`lum miqdorda suv mavjud. Masalan, voyaga etgan kishining tanasida 70 % gacha suv bo’ladi, yosh chaqaloqlarda esa, 97 % suv bo’ladi.
O’simliklar va hayvonot to’qimalarida 50-90 % atrofida, go’sht tarkibida 50 %, sutda esa, 85-90 % atrofida suv bo’ladi.
-
Suvsiz kimyoviy va biokimyoviy jarayonlar amalga oshmaydi.